Het interview van Nuriye Akman In Zaman Daily.

Had 11 september een slechte invloed op de onderwijsprogramma’s die u stimuleert, oftewel, op het opzetten van scholen over de hele wereld?

Het had niet zo heel veel invloed. Op sommige plekken was er misschien sprake van angst. Deze mensen hadden tot noch toe nooit met iets dergelijks te maken gehad. In een paar situaties werden er mensen meegenomen voor verhoor, om vervolgens weer te worden vrijgelaten. “We hebben ons vergist,” werd er gezegd. Dit hebben onze mensen en onze vrienden volledig te danken aan hun manieren, aan hun goede werk, en aan het aangaan van de dialoog met de lokale bevolking. Ze hebben, in mijn ogen, fantastisch werk gedaan en zich gedragen als ware diplomaten.

Maar 11 september heeft een enorme invloed op de Amerikanen gehad. Het heeft een enorme onrust, angst aangewakkerd. Ze hebben maatregelen genomen. Ze hebben een nieuw departement in het leven geroepen (Homeland Security). Een golf van ernst heeft Amerika overspoeld. Dit zie je onder andere op vliegvelden. Er worden nu foto’s en vingerafdrukken gemaakt. Vroeger was het relatief makkelijk om een verblijfsvergunning te bemachtigen, nu heeft dit veel voeten in de aarde. Maar er heerste niet opeens meer achterdocht jegens ons. Turken zijn ook Moslims. Ze hadden in hetzelfde hokje geplaatst kunnen worden. Maar Turkije is anders. Hier hebben wij profijt van. Turkije is een democratisch en seculier land. Terroristische acties zijn hier niet aan de orde. De Arabische, Jordanese, Palestijnse en Saoedische moskees werden scherp in de gaten gehouden. Maar ik denk niet dat er foto’s en vingerafdrukken worden genomen van Turken. Ik heb er ook nog niets over gehoord.

Hooggeplaatste Personen Hebben het Cassette Incident Gebruikt voor Chantage

27 Maart 2004

Is er sprake van zelfkritiek wat betreft het ‘Cassette incident’ dat in juni 1999 begon?

Het Cassette Incident begon niet in juni. Al voor juni waren er mensen die het, beetje bij beetje, naar buiten brachten. Er zat meer achter. We hadden ervaren waar sommige mensen toe in staat waren. Iemand had daarvoor een nieuwsitem gepubliceerd over de groepmarketing in die business, en degenen die op televisie verschenen verzamelden de cassettes op een plek die zelfs bij de ‘Security’ bekend was, en monteerden ze. Ik kon er echter niets aan veranderen. Er zaten enkele sterke mensen bij waarop wij geen grip konden krijgen. Ze waren vastbesloten om te doen wat ze van plan waren. Bovendien wilden ze één van onze vrienden chanteren, een kleermaker. Ik woonde destijds in Istanbul. De kleermaker kwam naar me toe en zei: “Ze zeggen van alles, maar als ik ze aangeef dan ontslaan ze me.” Er was veel sprake van afpersing bij het Incident. Dit was al veel eerder begonnen. Ze kozen bepaalde uitspraken van cassettes en monteerden deze aan elkaar. Als mensen onder elkaar kun je probleemloos over dingen praten, zelfs tijdens dit interview. Er kunnen dingen tussenzitten waar we hoogdravend over praten. Ik moet bekennen dat ik me schaam voor de uitspraken die ik heb gedaan die totaal niet passen bij mijn stijl.

 Gaat dat over de uitspraken op deze cassette?

Ja. Ik vermoed dat er zich onder mijn vrienden mensen hebben bevonden met duistere gedachten, en hier ook naar gehandeld hebben, en dit incident enorm hebben opgeblazen. Dit zal nu ongetwijfeld nog gebeuren. Dit soort mensen loopt altijd rond, dus het is mogelijk. Ik vermoed dat ze naar onze groepsgesprekken kwamen; deze waren voor iedereen vrij toegankelijk. Van mensen uit Yesilcam (het Hollywood van Turkije) tot mensen uit de muziekwereld, en theologen; iedereen kwam opeens. Iedereen wilde een vraag stellen. Ik zag er ook mensen van de Nationale Beweging, en zelfs mensen die werden gezocht door de politie. Zij zeiden: “Misschien worden we opgepakt. We hebben naar uw preek geluisterd. We willen ons leven beteren.” Er kwamen ook staatsdienaren. Ze klaagden over de druk waaraan ze onderhevig waren. Ik zei: “Houd je gevoelens verborgen voor je superieuren.” Waarmee ik wil aangeven dat ik niet persé zei wat ze wilden horen. Ik probeerde, zo goed als ik kon, een oplossing aan te dragen voor ieders probleem. Maar dit waren voornamelijk privé gesprekken, waar weinig mensen bij betrokken waren. Dit betekent dat er enkele mensen uit het publiek slechte bedoelingen hadden. Ze namen mijn toespraken op met verborgen taperecorders. Misschien zaten er ook wel camera’s verstopt in hun tassen. Sindsdien heb ik gedacht dat ze delen opnamen om deze vervolgens te verkopen, of misschien werkten ze voor iemand anders. Ik heb een paar gezichten, types, in gedachten die ik verdenk. Maar het heeft geen zin hier nu nog over te praten. We kunnen niet teruggaan in de tijd. In de wil van God schuilt goedheid. Dit is echter allemaal met voorbedachte rade en met erg slechte intenties gedaan. Het was allemaal gepland om iemand te straffen.

Die preek werd gezien als een toespraak met een onderliggende boodschap, namelijk dat u de staat van binnenuit wilde overnemen. Was dit oneerlijk?

Ik hield me destijds nog niet actief bezig met tolerantie. Tolerantie huisde in mijn ziel, in mijn aard. Een boek, getiteld ‘Criteria or Lights of the Way’, bestaat uit een verzameling notities die ik had gemaakt tijdens de periode dat ik beheerder was in de Kestanepazari (Moskee). Vrienden hebben die notities later stukje bij beetje gepubliceerd in tijdschriften. Mijn mutaala (studie en onderzoek) met betrekking tot de staat, de republiek en de democratie staat in die notities. Ik uitte mijn verschillende gedachten sowieso altijd op verschillende momenten, of ze nou waardevol waren of niet. In Edirne, toen ik nog jong was, heb ik, tijdens mijn preek, eens gereageerd op iemands belediging van (Mustafa Kemal) Ataturk, terwijl ik op de spreekstoel van de moskee zat. Wat ik vandaag de dag denk, en hoe tolerant ik nu ben, zo was ik destijds ook. Ik heb me altijd formeel opgesteld naar mensen. Misschien voelden de mensen zich dichtbij mij door mijn houding in het algemeen. Op de spreekstoelen uitte ik altijd mijn gevoelens. Ik heb 30 – 40 jaar gepredikt in moskees. Indien iemand een bepaalde agenda, een bepaald plan heeft, zal hij die op een dag naar buiten brengen. Ik ben nooit verhoord op grond van deze toespraken. Ik was een staatsdienaar. Ik heb zelfs nooit een kruisverhoor ondergaan op grond van de Wet van de Vervolging van Staatsdienaren. Ik heb nooit voor hoeven komen. Tijdens de periode van de krijgswet werd ik gevolgd. Dit was een periode van militair regime. Op 12 maart 1971, toen de rechtszaak achter de rug was, werd er een gratiewet in werking gesteld. Het was in handen van het rechtswezen, en ze wilden mij veroordelen. Toen ik met de aanklager sprak, zei hij: “Een paar van hen, een aantal van jullie; we proberen het in evenwicht te houden.” Hij doelde op rechts en links georiënteerden. Dit heeft in de krijgsrechtbank inderdaad plaatsgevonden. Ik kan me echter niet herinneren ooit te zijn ondervraagd met betrekking tot mijn werk.

Iedereen kwam. Een opeengepakte verzameling mensen kwam om naar me te luisteren. Ik predikte in de Suleymaniye Mosque, Sultanahmet Mosque, Fatih Mosque. 15-20 Duizend mensen kwamen hier naartoe, van alle rangen en standen. Omdat ik een bekend persoon was, namen de luisteraars de preken op, denk ik. Maar hieruit kwam niets naar voren. Indien ik iemand met een geheime agenda was, dan zou ik hier iets over hebben losgelaten. Iemand zou zich hebben versproken. Er was geen sprake van een duidelijke aanwijzing voor de beschuldigingen, zoals het willen overnemen, of het willen penetreren van de staat. Toen deze beschuldigingen aan de aanklager werden voorgelegd, lachte hij erom; “Moet de staat door deze mensen worden overgenomen?”

Ook werd er altijd over mij gepraat, en werden er dossiers bijgehouden over mij. Maar, wie waren die mensen die de staat wilden overnemen? Ik wilde dat ze een paar namen hadden genoemd. Ik wilde dat de mensen die rechtszaken hebben geopend op grond van de beschuldiging dat ik een terroristische organisatie leidde, een paar namen hadden genoemd van de betreffende leden van de organisatie. Als er twee mensen voornemens zijn om de boel te saboteren, worden er twintig in hechtenis genomen. Dit was ook het geval bij de laatste incidenten.

Iedereen om me heen kwam en ging. Alle partijleiders kwamen om te praten. Misschien hadden ze opmerkingen of verwachtingen. Ze dachten misschien dat ze sympathisanten naar hun kamp konden lokken. Ik wil geen valse beschuldigingen doen; het zou echter kunnen. Maar ze kwamen en gingen. Ze ondersteunden tevens de beschuldigingen die werden gedaan. De dingen die nooit aan het licht zijn gekomen. Vanaf het moment dat we spraken over tolerantie, was alles wat we deden gericht op het stimuleren van het onderwijs. Ik ben altijd slechts bezig geweest met het aanmoedigen. Ik wist niet eens waar de scholen werden opgezet. Op de spreekstoelen van de moskees in alle plaatsen waar ik ben geweest, heb ik gezegd: “Ga voor goed onderwijs.” Ik zei: “Voedt iedereen op. De problemen van ons land zijn: onwetendheid, ontevredenheid, het zuur maken van elkaars leven, en armoede. De oplossing voor dit alles is de rijken te leren om zich te organiseren, te leren hoe ze moeten werken.” Zelfs nu nog, wil ik dat de mensen die me bezoeken, Turkse ondernemers, hier actie ondernemen. En ik uit mijn gedachten met goede intenties; “Heb je grondig marktonderzoek gedaan, achtergrondinformatie opgevraagd? Is er sprake van directe concurrenten?” In Turkije zei ik hetzelfde. Ik zie hier een parallel in. Het kost mensen. De meerderheid van de mensen die is beschuldigd, heeft erg belangrijke dingen gedaan voor de toekomst van Turkije. Ik predikte. Duizenden mensen luisterden. Misschien zou ik degenen die het dichtst bij de spreekstoel zaten, herkennen. Ik zou ze dan niet de richting van het onderwijs hebben opgestuurd.

En wat is er verder eigenlijk verbeterd wat dit onderwerp betreft? Maken ze een georganiseerde indruk? Is er sprake van ook maar de kleinste aanwijzing die daarop duidt? Het blijkt dat de zelfde aanklager die mij destijds mijn getuigenverklaring afnam met betrekking tot een incident, ook heeft besloten dat de beschuldiging ongeldig was.

Dit was weer een soort samenzwering. En toen keerde het tij opeens volledig. Er speelden ook andere dingen. Ik treed hier niet over in detail. Er waren mensen die dat incident gebruikten om mij te chanteren. Mensen die zeiden: “Als je dit ondersteunt, of deze mening aanhangt, dan vermoorden we je.” Ik ga echter geen namen noemen. Ik neem deze informatie mee in mijn graf. Wat er gebeurd is, wie wat gedaan en gezegd heeft, staat ergens opgetekend. Ik vertrouw deze documenten toe aan de geschiedenis. Op een dag, zal deze informatie naar buiten komen. Degenen die zich zo geweldig voelden, zullen dan vervuld zijn van schaamte over hun valse (hilafi vaki) verklaringen, over hoe ze zichzelf hebben verlaagd tot samenzwering, en hoe ze mensen onder druk hebben gezet. Hetgeen ze gezegd hebben, zoals: “Kan niet schelen wat je over hem vindt, zorg ervoor dat er iets is,”… Al deze dingen staan ergens geschreven, en zijn ondertekend. Iemand heeft gezegd: “Maakt niet uit wat je doet, als er niets over hem te vinden is, als hij nog nooit heeft gestolen, als er niets is wat we tegen hem kunnen gebruiken, vind dan iets over iemand die dicht bij hem staat. Richt hem, samen met die persoon, ten gronde.” Op een dag, zal iemand deze woorden in de openbaarheid brengen.

Wanneer zal dit gaan gebeuren?

Ik wacht op mijn dood. Ik heb dit aan mijn dood toevertrouwd.

Welke boeken hebt u de laatste vijf jaar gelezen? Wie heeft u bestudeerd?

Ik heb geen boeken gelezen op een systematische manier. Ik heb een aantal klassiekers gelezen. Ik heb bijvoorbeeld, samen met een enkele vrienden die hier een carrière hebben, de Muvafakat gelezen, die betrekking heeft op de methodologie van fiqh (jurisprudentie van de Islam) door Shatibi.

We proberen de kulliyat (verzamelde werken) van Hadith te lezen. Dit is wat anders; het gaat over mensen die de hadith hebben doorlopen. In vroegere tijden, volgens mij tijdens de vijfde en de zesde eeuw, werd dit gebezigd. Tegenwoordig kent niemand het meer echt. Ik heb geprobeerd om vrienden hier iets over bij te brengen. Ik nodig ze uit en laat ze wat zien op film.. De kracht en de vitaliteit van een hadith is bij deze mensen bekend. Verder zijn er boeken over het verleden en het heden van de Islamitische wereld die ergens anders zijn geschreven, en die vertaald zijn. Soms was het nodig om me tot een encyclopedie te wenden voor meer informatie. Soms moest ik zelf meer onderzoek verrichten naar bepaalde termen. Hier was ik behoorlijk druk mee.

‘ Ik Begraaf Mijn Verlangen naar Turkije in Mijn Hart’

26 Maart 2004

Juridisch gezien is er niets wat u tegenhoudt om terug te keren naar Turkije. Waarom kiest u ervoor om hier te blijven?

Mijn angst houdt me tegen. Ongeacht wanneer, en of, ik terugkeer naar Turkije, degenen die voor conflicten hebben gezorgd, beschuldigingen hebben geuit, als het ware mijn doodvonnis hebben getekend, zullen dit opnieuw doen op de dag dat ik terugkeer. Mijn bloeddruk is gestegen tot 20 punten, en het is niet mogelijk deze terug te brengen door middel van medicatie. Ik bedacht me dat het leven erg zwaar zou worden als ik keer op keer dezelfde dingen zou horen. Ik maakte een logische keuze en bleef hier. Ik bleef ondanks mezelf. Ik bleef terwijl ik het verlangen in mijn hart begroef. Maar ik weet dat het mij dichter bij mijn dood heeft gebracht. Sommigen kennen geen genade. Ze schrijven de meest onmogelijke dingen. Ze schrijven deze dingen terwijl ze weten dat ze leugens aan het verspreiden zijn. Ondanks de druk die er door sommige kringen werd uitgeoefend, hebben sommigen “araf” voorgesteld aan de rechtbank. Geen Hemel en ook geen Hel, maar ergens hier tussenin. Dit geeft maar aan; hun geweten stuurde hen in de juiste richting. Er was echter sprake van een opgelegde publieke opinie, en zij namen deze in overweging. Ik heb mijn verklaring afgelegd aan een Amerikaanse openbare aanklager hier. Ik zweer je; de aanklager had bijna 100 vragen opgesteld op basis van de beschuldigingen. Hij lachte om dit alles. Wat is dit voor wetgeving, dat deze dingen als een misdaad worden beschouwd?

Kunt u een voorbeeld geven?

Bijvoorbeeld; je hebt gezegd dat je door iemand wordt gevolgd, en dat als je je positie in de overheidsinstelling wilt houden, je dit gewoon moet accepteren, dat je je gevoelens hierover voor jezelf moet houden. Er waren ook beschuldigingen met betrekking tot mijn zogenaamde organisatie, zoals het overnemen van het bestuur. De aanklager lachte hierom. Ik werd hier overigens voor de eerste keer mee geconfronteerd. De ontmoeting met de aanklager was eenmalig.

Hij kwam me tegemoet bij de voordeur. Er was een tolk aanwezig. Hij begeleidde me naar mijn stoel. Hij waste de glazen zelf en bracht water. Als een psychiater of een psycholoog die respect heeft voor andermans gevoelens, wilde hij mijn verklaring afnemen nadat hij mij op mijn gemak had gesteld. Hij verliet de kamer drie keer om mij na te laten denken en mij met mijn advocaten te laten overleggen. Hij verzocht me te antwoorden op zijn vragen met “ja” en “nee”. Ik wilde nog iets toevoegen, maar dit vond hij niet nodig. Toen vertrok hij. Ik zei tegen mezelf: “Als dit hier het rechtswezen is; lang leve Amerika.”

Hoe beschouwen Amerikaanse functionarissen u? Als gast of als vluchteling?

Ik heb de afgelopen vijf jaar niemand gezien. Ik heb mensen gezien toen ik hier in 1997 kwam. Ik heb mensen gezien toen ze naar Turkije kwamen. Er waren academici, leiders van denktank organisaties. Er waren mensen die ik zag in het kader van vriendschap. Ik heb echter geen Amerikanen gezien; ik wil namelijk niet dat mensen er van alles achter gaan zoeken.

Wat kunnen ze hier volgens u dan achter zoeken?

Er zijn mensen die hebben gezegd dat de scholen door Amerika worden ondersteund. Ik heb dit inderdaad niet ontkend. Of we dit nu al of niet ontkennen, ze zullen hetzelfde blijven zeggen. Sommige machtscentra in Turkije leggen alles op een negatieve manier uit. Ik weerhoud me ervan om Amerikanen te ontmoeten omdat sommige mensen in Turkije deze ontmoetingen op een verkeerde manier zouden uitleggen. Er zijn conferenties ten gunste van mij georganiseerd, en sommigen namen hieraan deel. Dan was er Elisabeth Ozdalga. Zij zei: “Laten we elkaar ontmoeten,” maar ik hield het af. Yasemin Congar, die ik nog kende van een tijd geleden, en haar krant drongen enorm aan, maar ik heb hen niet ontmoet. Ook Asli Aydintasbas heb ik niet ontmoet, om maar geen anderen te provoceren. Er zijn hier mensen die ook geprovoceerd zijn.

Er zijn mensen die zeggen: “Als Amerika hem niet steunde, zou hij daar niet zolang blijven.”

Ik word hier beschouwd als religieus functionaris. Ik heb een tijdelijke verblijfsvergunning als functionaris, die ik ieder jaar verleng. Ik verdien mijn brood met de royalty’s van mijn boeken. Er zijn hier honderden mensen zoals ik. Ze werken in verschillende moskeeën. Zij staan niet in verbinding met Religieuze Zaken. De FBI, die hier kwam om de redenen voor mijn verblijf te onderzoeken, heb ik verteld dat ik peptalks geef. Er zijn hier ook mensen geweest die ik peptalks heb gegeven.

Hebt u het gevoel dat de Amerikanen u scherp in de gaten houden?

Het is een mogelijkheid. Het is noodzakelijk om over deze mogelijkheid na te denken vanuit het perspectief van de Amerikaanse visie op de Islamitische wereld en de Turken, en vanuit het perspectief van hun eigen ideeën, overwegingen en wensen. Ze zeggen zelf dat iedereen hier in de gaten gehouden wordt. Maar er is nooit sprake geweest van een gebrek aan respect naar mij toe. Ze hebben, met het oog op wat voor werk ik doe, met respect gezegd: “Laten we profiteren van zijn aanwezigheid.” Voor het onderzoek kwamen er twee jonge mannen; één van de FBI, en één van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Wanneer was dit?

Twee maanden geleden. Er hadden enkele incidenten plaatsgevonden in Malawi waar Turken bij betrokken waren. Ze vroegen, “Weet u iets over hen?” Daarnaast kwamen er enkele vrienden op bezoek. Ze hadden allemaal hetzelfde adres gekregen. De FBI had na 11 september de functie van informatiebron.

Toen ze hier waren, stelden zee en paar vragen om “te profiteren van zijn ideeën.” Ze waren erg vriendelijk. Toen iemand die ons kent erover hoorde, zei hij, “Ik vraag me af of ze respectloos waren? Als dit het geval is, laten we dan onze excuses aanbieden aan onze vrienden.” De verschillende afdelingen werken hier onafhankelijk van elkaar. De hoofdafdeling waarmee ze verbonden zijn, weet hier niets van. Ze waren in principe respectvol. Ze waren gekomen in het kader van een onderzoek, ze vroegen me echter: “Hoe zou u willen dat de Amerikanen omgaan met Irak? Wat voor soort kabinet is in uw ogen verstandig in Irak na de invasie?” Ik zei: “Er heeft een invasie plaatsgevonden. Ongeacht welke naam jullie eraan geven, mensen zien het als een invasie. Als jullie mijn mening vragen, dan zou ik als ik jullie was in Irak zorgen voor een democratie die overeenstemt met die van Turkije. Laat ze Turkije benijden. Jullie zouden je tolerant moeten opstellen jegens Moslims, zodat ze niet in plaats daarvan Iran gaan benijden.” Ik denk dat de twee heren deze ideeën ook aan hun superieuren hebben doorgegeven. Ik denk dat ze oprechte intenties hadden. Het is niet zo dat ze helemaal niets van mij wilden leren, maar ze kwamen hier om te weten wie ik ben, wat ik doe, hoe ik denk, en wat mijn ideeën zijn. Ik kom uit het Midden–Oosten en ik ben een Turk. Met deze gegevens in hun achterhoofd, wilden ze weten wat mijn ideeën zijn. Maar, ik zag een ander soort tolerantie dan wij laten zien. Ik zag zachtheid. Ik zag respect voor de waarden van de mens. Ik zag respect voor waar ik me mee bezig houd. Ik zag respect voor mijn overtuigingen. Ondanks dit alles, gaat mijn voorkeur uit naar mijn eigen volk.

Dit stemt u tevreden, maar ook bedroefd omdat u in Turkije niet hetzelfde ziet gebeuren.

Ik heb dit ervaren in de ziekenhuizen en in soortgelijke situaties. Waarom kan dit in ons land niet zo zijn? Één van mijn buren heet Richard. Hij werkt in de staalconstructie. We waren samen aan het eten, toen ik zei: “Amerika is een enorme staat, en staat aan het roer van de wereld.” Hij antwoordde: “Maar wat zeg je nu, mijn hodja? Jouw land is 3000 jaar oud.” Wanneer ik deze houding terugzie in ziekenhuizen en rechtbanken, dan zeg ik: “Mijn land is al zolang gemoderniseerd, waarom zie ik deze houding niet in mijn land?” Er zijn mensen wier leven is gebaseerd op haat en wrok. Zij gedragen zich helaas altijd op een grove, platte manier. Ook nu zijn er mensen die zich zo gedragen, en een bepaald plan trekken.

Aarde uit 50 verschillende delen van Turkije

Fethullah’s kamer is erg eenvoudig ingericht. Er liggen enkele tapijten en kleden. Gülen voelt zich hier niet comfortabel bij. Hij zegt, “Een rieten mat is genoeg voor mij.” De kleine hoeveelheden aarde uit 50 verschillende delen van Turkije, betekenen het meest voor hem. De aarde zit in kleine potjes of in tasjes. Gülen woont nu vijf jaar in het buitenland en verzacht zijn verlangen naar zijn moederland met deze aardemonstertjes. Over het wonen in het buitenland, zegt Gülen: “Het brengt mij dichter bij mijn dood.”

In een rapport over het proces van 28 februari, werden Allah en de Profeet zwartgemaakt. De zwarte dagen van het proces zijn voorbij. Na de verkiezingen is er iets meer stabiliteit gekomen. Is de mist volgens u eigenlijk al opgeklaard?

In sommige richtingen zijn stappen genomen. Dit zeg ik niet; ik verneem dingen over Turkije via de radio en de televisie. Ik luisterde onlangs nog naar de TUSIAD (Turkish Industrialists and Businessmen Association). Ik luisterde naar (Rahmi) Koc en (Sakip) Sabanci. Ze hadden het over de immer toenemende inflatie, de toename in buitenlandse reserves en groei. “Turkije doet het goed,” zeiden ze. Als ze in zakelijke kringen zeggen dat het goed gaat, dan gaat het goed. Al deze mensen komen samen en zijn het eens over een leugen. Hoewel de zaken aan de ene kant goed gaan, bestaat er ook nog zoiets als “de anderen.”

Hun slechtgemutstheid neemt iedere dag toe. Hun intenties veranderen misschien niet, maar er kunnen veranderingen worden gerealiseerd in termen van hun strategie. Er zijn misschien andere strijdpunten. Degenen die deze aan willen zwengelen, zijn hierbij betrokken. Turkije heeft hier vele malen mee te maken gehad, en het zou ze nieuw leven in kunnen blazen. Praat je daarom over het wel of niet opklaren van mist? De kleur van mist is veranderlijk, net zoals het patroon van mist. Bij het toenemen van de mist, neemt ook de macht en het disrespect toe. Dit is in meerdere perioden het geval geweest en ze hebben niet allemaal strijdpunten veroorzaakt. Ze vallen de macht niet aan; ze hebben het over de goede kanten van macht. Van tijd tot tijd komt de religieuze reactionaire beweging ter sprake. In sommige kringen neemt de genadeloosheid nog steeds toe. Er zijn tijden geweest dat ik de ontvangende partij was van wat ze zeggen en doen. Vergeef me voor deze uitspraak, maar ik vind dat zij in een staat van delirium leven, een staat van ernstige paranoia.

Wat is de reden voor dit alles? Er is nu toch sprake van economische en politieke stabiliteit…

Ik zou dit willen verduidelijken aan de hand van gebeurtenissen in het verleden.

Tijdens het proces van 28 februari, verscheen er een rapport. Ik kwam er achter wie dit rapport had opgesteld en naar buiten gebracht. Het rapport ging grotendeels over mij. Er stonden dingen in die ook in de beschuldigingen stonden. Een groepje van het ministerie van Veiligheid had het opgesteld. Aan het eind van het rapport waren twee pagina’s bijgevoegd, waarin Allah werd aangevallen, en de Profeet werd beledigd. Toen ik dit zag, voelde ik me nog meer ontspannen over alle dingen die over mij werden gezegd. Ik zei: “Mijn Allah, als deze mensen zulke gedachten hebben over mijn Profeet, en mij ook veroordelen, dan is dit alleen maar goed voor mijn positie voor Allah. Mensen die schelden op mijn Allah en mijn Profeet, vallen mij vanzelfsprekend ook aan.

Sorry, ik kan me dit rapport niet herinneren. Wie heeft het aan wie gegeven?

Een groep van het ministerie van Veiligheid had dit rapport opgesteld. Enkele andere functionarissen schreven vervolgens een conclusie van 2 pagina’s. Onze mensen weten wie dit gedaan heeft. Ik laat dit rapport liggen als een stuk geschiedenis. Het ligt ergens opgeslagen als een weerspiegeling van de mensen uit een bepaalde periode, als weerspiegeling van de intenties van de mensen die beslisten over het lot van het Turkse volk.

Ik heb me nooit respectloos gedragen. Het is echter noodzakelijk om onze kant van het verhaal te verduidelijken wanneer Allah en de Profeet erbij betrokken worden. Nu is het belangrijk om in ons achterhoofd te houden dat mensen die op deze manier denken, nooit op een positieve manier over jou zullen praten. Mensen die op die manier oordelen, zullen altijd zo blijven denken. En terwijl ze in aantal afnemen, zal hun slechte humeur toenemen. Hoe minder het er zijn, des te gekker ze worden. Ze zullen hele nieuwe scenario’s bedenken. Daarom zullen mensen zoals ik, in mijn ogen, altijd aan dezelfde dingen onderhevig blijven in Turkije. Er zijn mensen die wachten op mijn dood, en die het moment van mijn dood zelfs proberen in te schatten. Ik heb, behalve in Turkije, nergens in de wereld zulke gemene mensen meegemaakt. In de V.S. zeggen ze: “We moeten hen nomineren voor de Nobelprijs, we moeten hem een monument geven.” Ze zeiden: “Tolerantie”. Ze plaatsen me in het lijstje van vrijwilligers voor de vrede. Ook zij hebben ogen en oren, hanteren bepaalde criteria. Ze zijn gevoeliger, sensitiever. In Turkije, zijn er nog steeds mensen die zich vijandig opstellen jegens Allah en de Profeet, en die op verschillende plekken een invloedrijke positie innemen.

‘Ik Wil Niet Ontkennen dat er Religieuze Reactionairen Bestaan in Turkije, Maar het Wordt Overdreven’

25 Maart 2004

Is het doel van een krant die een foto publiceert van dhr. Tayip (Erdogan) en u naast elkaar, een poging om de regering, u, of allebei te kwetsen?

Volgens mij het laatste. Er is geen sprake van hetzelfde gedrag, een gemeenschappelijke stijl, of een ander verband. In sommige kringen werd ik ook gezien als misdadiger. Ze beweren al 40 jaar allerlei dingen. Al deze dingen zijn weerlegd. Ze hebben betaald voor de schade die ze hebben berokkend. Deze weerlegde beschuldigingen zijn uitgezonden op televisie en gepubliceerd in kranten; maar ze waren nog steeds niet tevreden. Ze hebben hun leven gebaseerd op haat en wrok. Ze denken dat ze zonder deze haat en wrok niet kunnen voortbestaan. Ik heb me altijd hoffelijk gedragen en mogelijkheden aangedragen voor het aangaan van de dialoog. Ik heb zelfs afspraken geprobeerd te maken met degenen met wie ik problemen had. In eerste instantie gingen ze akkoord, maar daarna zeiden ze: “Laat hem niet komen. Alles is verdraaid weergegeven in de krant.” Ik, daarentegen, heb iedereen omarmd, heb iedereen de hand geschud. Ik heb over niemand slechte gedachten gehad. In tegendeel, door mijn ideeën over goedheid en mijn beleefde manieren, gingen mensen aan mij twijfelen en haalde ik me de boosheid van enkele goede vrienden op de hals.

Ik probeer na veertig jaar bijvoorbeeld nog steeds te begrijpen hoe iemand mij op de meest afschuwelijke manier kan aanvallen, zwart kan maken, tegen me kan liegen en kan zeggen: “We kennen hem,” zonder mij ooit ontmoet te hebben. Ik heb niet gezegd: “Deze man is paranoïde.” Ik heb niet gezegd dat er bewijs is voor het feit dat deze persoon vanaf het dak van een hotel uitwerpselen bovenop mensen heeft gegooid. Ik heb niet gezegd: “Hij zat in een geestelijke inrichting.” Ik heb niet gezegd dat in het politiedossier staat dat hij een vriend heeft aangegeven omdat zijn vriend een Communist is geworden. Dit druist allemaal volledig in tegen mijn aard. Het is niet gepast. Op wat voor gepaste wijze ik echter ook spreek, iedereen laat zijn/haar ware aard zien. Ze gedragen zich zoals ze zijn.

Dat zij zich gedragen zoals ze zijn, weerhoudt mij er niet van om mij te gedragen zoals ik ben. Ik zal altijd denken en zien wat ik geloof, mensen respecteren, leugens uit de weg gaan, en laster zien als gelijk aan qufr. Maar, ik zal niet schuwen mijn rechten te gebruiken in juridische kwesties. Advocaten zullen rechtszaken aanspannen met als doel verheldering van zaken, rectificatie, of zelfs schadevergoeding. Dit is al meerdere malen gebeurd, en het zal opnieuw gaan gebeuren.

Handelt deze persoon volgens u zelfstandig, of vanuit een organisatie?

Eerst handelde hij zelfstandig, nu is er, geloof ik, wel sprake van een groep. Ze krijgen vanuit meerdere richtingen versterking. In mijn ogen, is dit, volgens hun criteria, hun denkwereld, en hun levensfilosofie, kwaadaardig. Tijdens de rechtszaak in juni, waren ze van plan om de hele zaak voorgoed tot een einde te brengen. Dit is wat hun houding tegen religie met zich meebrengt. Hierachter steekt een vijandschap tegen religie. Ik wil niet beweren dat er helemaal geen sprake is van een religieuze reactionaire beweging. Deze bewegingen zijn er wel degelijk, maar niet zoveel als wordt beweerd. Er is in Turkije echter veel opschudding over de religieuze reactionaire beweging, zodat het lijkt of het veel groter en afgrijselijker is dan het in werkelijkheid is. Er zijn mensen die de religieuze reactionairen gebruiken om paniek te zaaien onder de mensen.

Wat is precies die religieuze reactionaire beweging waar u het over heeft?

Irtica (religieuze reactionair) is een Arabisch woord. Het betekent het teruggaan naar het verleden. Ik heb niemand gezien in Turkije die Turkije terug wil brengen naar de Middeleeuwen. Zelfs niet in de dorpen. Iedereen is een voorstander van onderwijs en leren. Iedereen houdt van ontdekken. Zelfs de gewone mensen en de dorpelingen juichen het feit dat studenten van de middelbare school meedoen aan de Olympische Spelen, toe. We hebben een complex; wij brengen geen wetenschap voort en ontwikkelen geen technologie. Een renaissance komt in ons land niet voor. Maar deze kinderen doen onze gevoelens en gedachten over dit complex als sneeuw voor de zon verdwijnen. Zowel de dorpelingen als de stedelingen zeggen er hetzelfde over. Als hetgeen zij aanduiden met religieuze reactionaire beweging, verwijst naar mensen die hun hoofd bedekken, dan bestaat dit al sinds vroeger. Dit was rond het Atatturk Tijdperk, en ook tijdens het Ismet Pasha Tijdperk. Maar mensen gingen onderwijs genieten. Vroeger vroegen mensen zich af waarom vrouwen geen onderwijs genoten. Nu genieten ook zij onderwijs. Sommigen bedekken hun hoofd. Ze begonnen over de hoofddoek. Hierover heb ik mijn eigen ideeën uitgesproken. Als een vrouw haar hoofddoek afneemt, maakt haar dit niet tot een ongelovige. Dit onderwerp hoort thuis in furuat (Islamitische jurisprudentie). Dat is niet hetzelfde als de voorwaarden van Amentu (de basisprincipes van het geloof). Het is niet hetzelfde als het niet accepteren van de basisleer van de Islam. Ik ben van mening dat het mensen heeft gekalmeerd tijdens de kritieke periode waarin er sprake was van grote onrust. Maar de kern is er nog steeds, en er is niets wat hen kalmeert.

Bovendien geloof ik dat deze kern uit steeds minder mensen bestaat. Dit maakt ze nog kwader. Naarmate ze in aantal afnemen, neemt de onzin die ze uitkramen toe. De mensen denken niet zoals hen. Moslims denken aan de Europese identiteit, aan het kunnen wedijveren met de wereld. Maar dit is hun zorg niet. Ze zijn zelfs beledigd door het bedekken van de hoofden van de gelovigen. Dat is onderhand wel duidelijk.

Is de religieuze reactionaire beweging waar u over praat afkomstig uit de Moslimbevolking?

Ja, er is een religieuze reactionaire beweging. Misschien onder de Moslims; er zijn mensen die hiervan overtuigd zijn. Hierover zou informatie moeten worden ingewonnen bij de moskees. Hoeveel mensen zeggen er: “Laten we alsjeblieft niet samenwerken met Europa.” “Moderne Beschaving,” zei (Mustafa Kemal) Ataturk. Onder degenen die naar de moskee gaan, is er tegenwoordig niemand meer die zegt: Laten we niet meegaan met de moderne beweging, vroeger was alles beter.” Moslims gaan liever naar de moskee om zichzelf te zijn. Ze bidden er, en komen er samen. In mijn ogen, zijn er mensen die de ontwikkelingen alleen kunnen accepteren indien ze uit henzelf komen; als anderen dezelfde ontwikkelingen bepalen, kunnen ze deze niet accepteren. En dit zeg ik zonder enige twijfel: als bepaalde gelovigen een ladder naar de Hemel zouden neerzetten, dan zouden sommige Moslims die de Hemel graag zouden betreden, dit toch niet doen omdat de ladder daar door die gelovigen is neergezet. Zo koppig zijn deze mensen.

 ‘Het toestaan van taqiyye is ongeveer gelijk aan het vergoelijken van de grootste verschrikkingen’

In één van uw ‘peptalks’ zei u dat taqiyye in het Sunni geloof niet voorkomt, maar in het Sjiitische geloof wel.  

Het zou in het Sjiitische geloof ook niet moeten bestaan. De huidige betekenis van taqiyye is bedrog, iets anders doen voorkomen dan het werkelijk is, anderen bedriegen. In een discussie zeg je bijvoorbeeld het één, maar je denkt iets heel anders. Dat heet taqiyye. Onze Meester (vrede zij met hem) heeft bedrog verboden. Zijn oorspronkelijke gedachte was: “Men gassena feleyse minna.” “Bedriegen hoort niet bij ons.” Daarom neemt taqiyye in de Islamitische denkwereld geen plaats in. In de Sjiitische overlevering bestaat echter een uitspraak die luidt als volgt: “Als je degenen die niet de jouwen zijn niet bedriegt, ben je geen Sjiiet, geen Moslim.” Houd daarbij in je achterhoofd dat deze uitspraak is toegeschreven aan Imam Caferi Sadik, maar dit komt voort uit erg onbetrouwbare bron. Imam Cafer is een heel belangrijke imam voor hen. Hij is directe familie van Ehl-i Beyt (directe familie van de Profeet Mohammed, de Kalif Ali, Fatma, Hasan, Huseyin en andere nakomelingen uit deze lijn). Hij was ouder dan Ebu Hanife, maar tegelijkertijd een tijdgenoot van hem. Er wordt zelfs gezegd dat hij met de moeder van Ebu Hanife trouwde. Ebu Hanife was dus een tijdje zijn kind, en Imam Cafer leerde heel veel van hem. Ik acht het erg onwaarschijnlijk dat een imam een dergelijke uitspraak doet.

Dit aspect van de Sjiitische traditie wordt sinds kort voor alle Moslims gebruikt. Indien iemand een oprechte Moslim is, bedriegt hij geen anderen. Hij doet zich niet anders voor dan hij is. Hij zegt misschien niet alles, maar wat hij zegt is waar. Bediuzziman (Said Nursi) zegt: “Alles wat je zegt moet kloppen. Het is echter niet goed om alles wat klopt, uit te spreken.” Als dit taqiyye is, dan doet iedereen aan taqiyye. Een blinde rechter, is bijvoorbeeld inderdaad blind, maar het is niet juist om dit ook te zeggen. Als een staatsman bijvoorbeeld niet voldoet in zijn functie, dan is het waar dat hij tekort schiet. Maar misschien is het niet juist om dit ook te zeggen.

Als een oorlogsstrategie…

Zoals de speciale regels ten tijde van oorlog… Ten tijde van oorlog gelden op meerdere vlakken speciale regels. Je dient de vijand bijvoorbeeld strategisch te bedriegen, te misleiden. Ten tijde van oorlog zijn er dingen geoorloofd die dat onder normale omstandigheden niet zijn. Taqiyye mag niet worden toegestaan. Het toestaan van taqiyye is ongeveer gelijk aan het vergoelijken van de grootste verschrikkingen. Een Moslim mag niemand bedriegen. Een Moslim dient geen bedrieger te zijn, maar iemand die inspireert tot vertrouwen.

‘Ik ben meer geïnteresseerd in de derwisj muziek’

Zingt u een Erzurum volkslied wanneer u zich rot voelt?

Er zijn enkele volksliederen die ik ken omdat ik ze gehoord heb, niet omdat ik er heel nieuwsgierig naar ben. Ik ben meer geïnteresseerd in Klassieke Turkse muziek, met name de derwisj muziek. Soms luister ik ernaar. Het lijkt meer op prevelen. Ik luister bijvoorbeeld naar Niyazi-i Misri, Yunus Emre, Imam van Alvar, Fuzuli, Seyyid Nigari of soms naar Galip. Ze voelen wat dieper voor mij. Door de manier waarop ik me tegenwoordig voel, ben ik meer geneigd om te zeggen: ,” sohbet-i canan,” (onderling samen zijn). “Om alles met hem te verbinden. Omdat alles met Hem verbonden is, verbind ik mijzelf ook met Hem,” zou ik zeggen. Ik houd bewust afstand van sommige dingen.

Alsof u veel dingen voor uzelf bestempeld als haram, die Allah als halal (toegestaan in de Koran) verklaart.

Ik spreek niet van “haram” (verboden voor Moslims). Ik houd me alleen liever bezig met de dingen waar mijn Rab over spreekt (Goddelijke Meester), en vind deze in mijn hart en ziel mooier.

‘Er kwamen hooggeplaatste soldaten op bezoek’

Zijn er personen uit het leger die nieuwsgierig waren naar uw leven en u graag wilden ontmoeten, zij het met kwade of met goede bedoelingen?

Niemand heeft mij bezocht met kwade bedoelingen, Enkele gepensioneerde mensen, die ik nog van vroeger kende, zijn hier geweest. Ik noem geen namen. Ze hebben hier alleen wat gegeten.

Hadden zij een hoge rang?

Sommigen waren vrij hooggeplaatst; niet veel, slechts een enkeling. Het zijn oprechte en beschaafde mensen. Ze kwamen gewoon op bezoek. Ze bleven een paar uur, en vertrokken toen weer. Ze hadden geen bijbedoelingen.

‘Ik Beschouw de Inspanningen van de Regering voor de E.U. als Oprecht’

24 Maart 2004

Wat vind u van Recep Tayyip Erdogan?

Ik heb geen hecht contact met hem gehad. Toen hij burgemeester van Istanbul was, hebben we elkaar een paar keer ontmoet. Nadat hij premier werd, heb ik hem echter niet meer gezien. Er waren mensen die met roddels op de proppen kwamen, waarvan de inhoud varieerde van: “Ze gaan met elkaar om,” tot: “Ze hebben elkaar ontmoet. Al deze roddels zijn pure verzinsels. Als je het mij vraagt, is hij een eerlijke en welgemanierde man. Ik denk ook dat hij een harde werker is, en moedig en besluitvaardig. Ik persoonlijk ben vol lof over zijn optreden omtrent de toetreding tot de Europese Unie. Hij doet wat er gedaan moet worden. Echter; er zullen altijd mensen zijn die niet blij zijn met hem, of hem niet mogen; ongeacht van wat hij doet. Ik heb tot noch toe niets negatiefs over hem kunnen ontdekken. Ik ben geen politiek figuur en ben nooit betrokken geweest bij een politieke partij. Ik heb nooit gestemd omdat ik nooit de kans hiertoe heb gekregen. Ik ben nu hier, en ten tijde van de vorige verkiezingen was ik ook hier. Maar, er moet me iets van het hart. Hij zal niet stelen. Ik heb pas nog gezegd dat ik niets opheb met politici die zich bezighouden met verduisteringspraktijken. Maar Erdogan komt mij niet voor als iemand die zich daarmee bezig houdt. Hetzelfde kan ik zeggen van zijn beste vrienden. Ik ben ervan overtuigd dat hij positieve gedachten heeft over Turkije. Indien er echter een gunstiger en beter politiek platform zou zijn voor Turkije, dan zouden mensen zich daarop richten.

Alleen Allah weet deze dingen echter. Vooralsnog, heeft Allah hem de kans gegeven. In mijn ogen, moeten ze doen wat nodig is voor Turkije. Niemand mag een positieve gang van zaken voor Turkije belemmeren, ongeacht wie deze positieve gang van zaken in beweging brengt. Als dhr. Bulent (Ecevit) dit had gedaan, had niemand hem hierbij lastig gevallen. Voor nu, heeft Allah dhr. Tayyip (Erdogan) deze kans gegeven. Hij gaat sommige zaken op moedige wijze aan. Dit mag niet voorkomen worden. Indien het goed is voor de toekomst van Turkije, en als beschaafde mensen en zakenmensen het accepteren, dan mag het niet worden tegengehouden. Er is een democratie. Als ze hem niet mogen, dan kunnen ze er in de volgende verkiezingen voor zorgen dat hij van het podium verdwijnt, en dat er iemand anders voor in de plaats komt.

Vindt u dat de AKP (Partij voor rechtvaardigheid en Ontwikkeling) haar kernconcept als “conservatieve democratische partij” voldoende in de praktijk brengt?

Misschien dachten ze vroeger heel anders. Mensen veranderen echter met de tijd. Dit moet geaccepteerd worden. Vijftien tot twintig jaar geleden hadden mensen het niet over democratie. Ze zeiden niet: “Laten we democratisch zijn.” Mensen veranderen. Ze hebben nu het juiste pad gevonden. Ze kunnen nu zeggen dat ze democratisch zijn en spannen zich enorm in voor de democratie. Dit is op te maken uit hun pogingen tot toetreding tot de Europese Unie en hun contact met de V.S., en misschien nog meer uit het feit dat ze naar Rusland gaan om daar te vergaderen. Hun democratische pogingen -Allah weet dit het beste – lijken oprecht te zijn. Wat men een democratie noemt, kan namelijk op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Er bestaan veel verschillende soorten democratie in de wereld. Toen de Communisten bestonden, hadden zij het ook over een democratie. Amerika noemt zichzelf een democratie, net zoals Engeland en België. We hebben de Christen Democraten, de Boeddhistische Democraten, en zelfs de Joodse Democraten. Mensen kunnen democraat zijn en tegelijkertijd een bepaalde overtuiging, filosofie of een bepaald geloof aanhangen. Islamitische tradities en gewoonten kunnen zonder meer worden gecombineerd met democratie. Er is, in mijn ogen, niets wat een dergelijke democratie in de weg staat.

Het kan zelfs bijdragen aan de democratie; de behoeften van een mens bestaan niet alleen uit aardse behoeften. Laat ons profiteren van de voordelen van vrijheid van gedachte en meningsuiting, maar laat ons ook de andere kant open houden naar de eeuwigheid. Ik ben geschapen voor de eeuwigheid. Ik neem geen genoegen met minder dan de eeuwigheid. In het geval van een volledig ontwikkelde democratie, zal deze democratie mij helpen om mijn verlangens te vervullen en deze te ondersteunen. Dit houdt in dat democratie ook een metafysische kant dient te hebben; ze dient open te staan voor de andere wereld. Wat is er mis met zo’n democratie? Nu, hoewel ze een democratie bieden, ben ik nog steeds niet zeker over hun bedoelingen. Als ze een dergelijke democratie bieden, is dit in mijn ogen een zeer moderne democratie. Ik geloof dat ze oprecht zijn in hun aanbod van democratie en hun pogingen hiertoe, inclusief de acties met betrekking tot de Europese Unie. Het is niet belangrijk hoe ze mij zien, waar ze mij plaatsen. Het doel van God is groots, laat dat duidelijk zijn. Maar er is nog iets. Degenen die het gisteren nog over een democratie hadden, hebben het hier nu niet meer over. Ze zeggen: “Religieuze en reactionaire mensen zullen de democratie minder waard maken.” Men moet zich daarom niet in de luren laten leggen door het spel van democratie.

Afgelopen maand, werd er een internationale vergadering gehouden in Saoedi Arabië, waar ook (Bill) Clinton aan deelnam. Hoewel mannen en vrouwen zich in hetzelfde gebouw bevonden, werden ze van elkaar gescheiden door een gordijn. In hoeverre geeft dit volgens u de essentie van de Islam weer? Is er iets waardoor mannen en vrouwen hun problemen niet samen kunnen bespreken? Bovendien zei Clinton iets wat nogal wat stof deed opwaaien: “Als de Profeet nog in leven zou zijn, dan zou zijn vrouw in een auto rijden. Sterker nog, zij zou de huidige auto-industrie leiden. Sommige mensen beschouwden dit als een respectloze uitspraak, anderen zagen het als de realiteit. Wat is uw mening hieromtrent?

Dit onderwerp heeft een religieuze kant. De regels die voortkomen uit de religie laten meestal wel toe dat vrouwen en mannen bij elkaar zitten en elkaar ontmoeten. Vrouwen bezochten onze Profeet ook. Zij zaten eveneens met dingen, en ze hadden vragen die ze stelden. Soms stelden ze deze vragen direct aan Hem, zonder eerst naar één van de families of naar Moeder Aise te gaan. Met een typische vrouwenkwestie gingen ze naar Moeder Aise. In de sterke hadith (woorden van de Profeet Mohammed) bronnen, zoals die van Buhari en Moslim, is er sprake van soortgelijke onderwerpen. Wat het bidden betreft; dit deden vrouwen samen met mannen. Ze zaten echter meestal in een rij achter de mannen. Dit was ook afhankelijk van waar er voor gebeden werd; de zogenaamde husuf, qusuf gebeden, gebeden voor zonsverduistering, regen etc. Er bestaan verschillende studies wat betreft de Islam. Wanneer iedereen naar buiten ging om te bidden voor regen, dan deden ze dit samen. Wanneer er voor Allah werd gebeden voor zuivering van het hart, gebeurde dit echter gescheiden. De mannen stonden vooraan, de vrouwen hierachter. Zo gebeurde dat. Dit moeten we niet over het hoofd zien. Het is echter van essentieel belang dat we de onderliggende reden vinden, in termen van de fiqh methodologie, voor deze manier van doen.

Wat mij betreft, kunnen mannen en vrouwen gewoon naast elkaar in leunstoelen zitten; de ene in de ene stoel, en de andere in de andere stoel. Ik zie hier persoonlijk geen kwaad in. Ze kunnen samen de auto instappen, samen winkelen, op dezelfde school studeren, en samen naar school en weer naar huis gaan. Ook in het geval van een belangrijke bijeenkomst (als in Saoedie Arabië) kunnen ze bij elkaar zitten. Dit is één kant van het verhaal.

De andere kant van het verhaal is dat sommige mensen, vanuit religieuze overwegingen, misschien waarde hechten aan het scheiden van mannen en vrouwen. In dat geval moet dit worden gerespecteerd. De mensen in Saoedi Arabië zien het zo. Ik heb het parlement van Jemen eens op televisie gezien. Ik zag dat de vrouwen wier hoofden bedekt waren, naast de mannen in de stoelen zaten. In sommige landen voelen ze zich hier prima bij op hun gemak. Ik geloof dat ze in Iran gescheiden van elkaar zitten. Op sommige plaatsen zitten ze in dezelfde ruimte, maar zitten de vrouwen achter de mannen. Aan de ene kant, moet dit in de religie door deskundigen worden bepaald. Aan de andere kant, denk ik dat we respect moeten opbrengen voor degenen die hier anders over denken.

Wat Clintons uitspraak tijdens de vergadering over onze Profeet betreft… Misschien zou onze Profeet dit hebben gedaan, misschien niet; iemand zou echter niet met zoveel gemak over onze Profeet moeten praten. Gezien het feit dat het Clinton was die deze uitspraak deed, zal ik er niets over zeggen. Hij bevindt zich niet in de positie om iets over onze Profeet te zeggen. Zijn visie op onze profeet is erg beperkt. Indien een Islamiet een dergelijke uitspraak had gedaan, dan zou ik mijn kritiek op hem/haar hebben geuit. Niemand weet wat de profeet precies had gedaan. Hij was een toegewijd en plichtsgetrouw persoon. Hij gedroeg zich naar de wil van Allah. Het was niet aan hem (Clinton) om zoiets te zeggen tijdens die bijeenkomst.

Hoe beschouwt u het idee van dhr. Deniz (Baykal) over de oppositie in deze periode? Is hij volgens u slecht geluimd ?

Dhr. Deniz (Baykal) is in principe geen slecht geluimd persoon. Alleen denk ik dat hij zich gedraagt zoals degenen om hem heen. Hij heeft ook te maken met de mensen die hem steunen en de mensen uit zijn werkgebied. Mensen denken allemaal verschillend, en om in hun eigen kring te kunnen blijven, nemen zij het algemene gevoel van de kring over. Ik denk dat hij hier ook toe verplicht is, althans, dit denkt hij. Verder ken ik hem niet van dichtbij. Ik ken hem op basis van zijn karakter, en hij is niet slecht geluimd. Mensen kunnen soms echter gewoonweg niet stilstaan, denk ik.

Afgelopen maand, vond ere en (militaire) junta (1)- achtige discussie plaats. Het begon met een artikel in de krant Cumhuriyet. Het artikel kopte: “Jonge officieren in moeilijkheden.” Nadat het artikel was geplaatst, vonden er discussies plaatst. U hebt dit waarschijnlijk ook gevolgd.

Ik heb via de media vernomen dat, of iets dergelijks nou wel of niet heeft plaatsgevonden, de leiders van dat instituut en enkele belangrijke mensen ervan wisten. Als ze dit weten, dan geloof ik dat ze zullen doen wat nodig is om die eenheid niet te verspillen. Als het heeft plaatsgevonden, dan hoop ik van harte dat het geen junta is. Ze zouden in diskrediet worden gebracht in geval van een junta. Ze hebben hen uitgeschakeld en hen vele kansen geboden. Na de gebeurtenissen van 27 mei, is een pro-junta instelling niet weg te krijgen. Ik ken dit instituut. Talat Aydemir is totaal onder de voet gelopen. In die periode, voldeed ik aan mijn militaire dienstplicht in Mamak. Ik zou niet weten of het daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, Het zou kunnen. Hoe dan ook, de junta is onverbeterlijk. Als ze vandaag iets doen, zal de macht van de Almachtige Allah hen morgen afbreken.

(1) Militaire Junta: Er komt een militaire regering aan de macht zonder voorafgegaan te zijn door verkiezingen.

Read more:
Gulenbeweging terroristisch? Een repliek.

Hoofdredacteur Ekrem Dumanli van de grootste krant van Turkije, Zaman, werd door de politie opgepakt op verdenking van terrorisme. Als bewijs werd...

Close