Boodschap van Fethullah Gülen naar aanleiding van de terreuracties in de luchthaven van Zaventem en het Brusselse metrostation Maalbeek

Boodschap van Fethullah Gülen naar aanleiding van de terreuracties in de luchthaven van Zaventem en het Brusselse metrostation Maalbeek

Met klem en overtuiging veroordeel ik de moorddadige terreuraanvallen die op dinsdag 22 maart jl. in Zaventem en Brussel aan meer dan dertig mensen het leven kostten en er honderden verwondden.

Ongeacht de aard van de daders of hun motieven moet elke terroristische daad zonder enige terughoudendheid worden veroordeeld als een aanval op de heiligheid van het leven, als een moord op de mens en de menselijkheid. Geen enkele godsdienst, geen enkel gewetensvol mens kan en mag dergelijke wreedheid vergoelijken.

Geen enkele godsdienst, geen enkel gewetensvol mens kan en mag dergelijke wreedheid vergoelijken.

Diegenen die deze aanvallen planden, uitvoerden en ondersteun(d)en verguizen de ethiek van de religie die zij claimen uit te dragen. Integendeel, zij beschadig(d)en hun geloof in zijn essentie… bij uitbreiding elke religie. Zij die dit soort van daden bewust bedrijven verliezen elke voeling met hun eigen menszijn, ze kunnen onmogelijk een religieuze identiteit vertegenwoordigen.

Naast en aanvullend aan de vele veiligheidsmaatregelen noodzakelijk om individuele terreuraanvallen te voorkomen, lijkt nu – meer dan ooit – een hechte samenwerking tussen overheden en burgerorganisaties broodnodig. Mede hierdoor kunnen we een einde maken aan de rekrutering en gewelddadige radicalisering door terroristische groeperingen.

Al deze gruweldaden die jullie land zo diep kwetsten, raken de hele mensheid en bedreigen de universele waarden van de mens.

Ik heb een groot vertrouwen in de leiders van democratische landen, zoals België. Als rechtsstaat zal jullie land, met actieve participatie van zijn moslimburgers, krachtige en doeltreffende oplossingen vinden om de haatboodschappen van terroristen slagkrachtig te counteren.

Tegelijkertijd bied ik mijn diepste medeleven aan de slachtoffers, hun familie, naasten en vrienden… en de gehele Belgische bevolking. Mijn bijzondere aandacht gaat uit naar hen die overblijven na verlies van een geliefde of naaste bij de vele terreuraanvallen in alsmaar meer landen, mijn vaderland Turkije inbegrepen. Al deze gruweldaden die jullie land zo diep kwetsten, raken de hele mensheid en bedreigen de universele waarden van de mens.

Ik bid God dat hij de mensheid zo snel mogelijk verlost van de gesel van het terrorisme. Ik hoop – blijf hopen – op een wereld waar broederlijkheid heerst.

Fethullah Gülen
Turkse Islamitische geleerde en intellectueel

Dit moeten wij, moslims, afwijzen – Fethullah Gulen in NRC

Dit moeten wij, moslims, afwijzen – Fethullah Gulen in NRC

Moslims, zegt Fethullah Gülen, wij moeten de door terroristen gepropageerde ideologie categorisch afwijzen en veroordelen. En wij moeten zelf voorbeeldig leven, en alert blijven op onze jeugd.

door: Fethullah Gülen
datum: 19 december 2015
in: NRC

[divider]

Fethullah Gülen is een Turkse islamgeleerde en de inspiratiebron van de Hizmet-beweging, ook wel bekend als Gülen-beweging. Time riep hem in 2013 uit tot een van de honderd invloedrijkste personen ter wereld.

[divider]

Woorden schieten te kort om uiting te geven aan mijn verdriet en afkeer over de onder meer door IS aangerichte bloedbaden. Samen met zo’n 1,5 miljard andere moslims ben ik diep gefrustreerd dat zulke groeperingen met hun geperverteerde ideologie terreur bedrijven uit naam van religie. Wij moslims hebben een bijzondere verantwoordelijkheid – niet alleen om met onze medemens de handen ineen te slaan en zo de wereld te behoeden voor terrorisme en gewelddadig extremisme, maar ook om het besmeurde imago van ons geloof te herstellen.

Het ware geloof wordt niet bepaald door slogans, kleding of uiterlijkheden; de lakmoesproef bestaat uit naleving van de kernwaarden die alle grote religies wereldwijd delen, zoals de onschendbaarheid van het leven en respect voor de waardigheid van alle mensen.

We moeten de door terroristen gepropageerde ideologie categorisch afwijzen en veroordelen. In plaats daarvan moeten we een plurale denkwijze naar voren schuiven. Immers, onze gemeenschappelijke menselijkheid komt vóór onze etnische, nationale of religieuze identiteit. De Franse burgers die in Parijs het leven lieten; de Libanese shi’itische moslims die een dag eerder in Beiroet omkwamen; de vele soennitische moslims in Irak die door dezelfde terroristen werden omgebracht – zij zijn op de eerste plaats allen menselijke wezens.

Onze beschaving kent geen vooruitgang zolang we het lijden van mensen, ongeacht religie of etniciteit, niet even tragisch vinden en niet met eenzelfde vastberadenheid daarop antwoorden.

Moslims moeten samenzweringstheorieën verwerpen. Zulke theorieën hebben er immers slechts toe geleid dat we onze sociale problemen niet onder ogen zien. We moeten juist de échte problemen aanpakken. Vormen onze gemeenschappen een vruchtbare voedingsbodem voor totalitaire groeperingen omdat we het autoritarisme in onszelf niet herkennen, door huiselijk geweld, verwaarlozing van onze jeugd en het gebrek aan opleidingen? En ons falen om basale mensenrechten en vrijheden na te leven, om een rechtstaat en plurale denkwijzen binnen onze gemeenschappen te implementeren? Heeft dat ertoe geleid dat jongeren alternatieve wegen bewandelen?

De recente tragedie in Parijs is de zoveelste die ons eraan herinnert dat de barbaarse daden uit naam van ons geloof krachtig verworpen moeten worden. Echter, op dit kritieke moment zijn afwijzing en veroordeling niet voldoende: het rekruteren van terroristen binnen moslimgemeenschappen moet worden bestreden door een effectieve samenwerking tussen de overheid, religieuze leiders en spelers uit het middenveld van de samenleving.

We moeten met onze gemeenschap een raamwerk opzetten dat niet alleen jeugdige risicogroepen identificeert, maar dat ook voorkomt dat jongeren het pad van zelfvernietiging kiezen en dat families bijstaat met advies en andere diensten.

“Het ware geloof wordt niet bepaald door slogans, kleding of uiterlijkheden”

We moeten een pro-actieve en positieve overheidsbetrokkenheid bevorderen opdat betrokken moslimburgers hun ideeën kunnen delen en kunnen plaatsnemen aan de tafel waar de anti-terreurmaatregelen worden bedacht.

We moeten onze jeugd leren zich te uiten met democratische middelen. Het inbedden van democratische waarden in onze schoolcurricula is daarom cruciaal, opdat jonge geesten een democratische cultuur aanleren.

In de nasleep van tragedies zoals die in Parijs komen in de regel sterke reacties bovendrijven. Islamofobie en antireligieuze sentimenten, maar ook de control gedreven behandeling van moslims door overheden zijn echter contraproductief. Europese moslimburgers willen immers in vrede en rust leven. Ondanks het negatieve klimaat moeten zij zich inspannen om meer betrokken te raken bij lokale en nationale overheden om tot een meer inclusief beleid te komen. Een beleid waarmee hun gemeenschappen beter in de samenleving integreren.

Het is ook belangrijk dat wij moslims kritisch kijken in hoeverre onze interpretatie en beoefening van de islam nog in lijn zijn met de voorwaarden en vereisten van deze tijd en hoe deze zich verhouden ten aanzien van wat collectieve historische ervaringen ons hebben geleerd. Dat impliceert geen breuk met de cumulatieve islamitische traditie, maar is eerder een intelligent vragen waarmee we de ware leer van de koran en de soennah bevestigen die onze islamitische voorgangers trachtten te onthullen.

Het uit zijn verband rukken van onze religieuze bronnen en het vervolgens dienstbaar maken aan geperverteerde ideologieën moeten we proactief marginaliseren. Islamitische denkers en intellectuelen moeten een meer holistische benadering aanmoedigen en gerechtelijke uitspraken heroverwegen die hun oorsprong hebben in de Middeleeuwen, een tijd van aanhoudende conflicten waarin religieuze en politieke overtuigingen vaak congruent waren. Er moet onderscheid komen tussen het koesteren van kernwaarden en dogmatisme. Het is mogelijk, zelfs absoluut noodzakelijk, om de vrijheid van gedachte, die tot een renaissance van de islam leidde, nieuw leven in te blazen en tegelijkertijd trouw te blijven aan het ethos van de religie. Alleen in zo’n atmosfeer kunnen moslims tegenwicht bieden aan onbeschaafdheid en gewelddadig extremisme.

“Waar we nu getuige van zijn is geen clash of civilizations, maar een botsing tussen menselijkheid en barbaarsheid binnen onze gemeenschappelijke beschaving”

In de nasleep van de recente gebeurtenissen ben ik verdrietig genoeg getuige van een opleving van Huntingtons theorie van de clash of civilizations. Deze retoriek werkt de werving door terroristische netwerken in de hand. Ik wil duidelijk stellen dat waar we nu getuige van zijn geen clash of civilizations is, maar een botsing tussen menselijkheid en barbaarsheid binnen onze gemeenschappelijke beschaving.

Ondanks al onze grieven is het onze verantwoordelijkheid als moslimburgers om deel uit te maken van de oplossing. Willen we wereldwijd de levens en burgerrechten verdedigen van moslims en van alle mensen, ongeacht hun geloofsovertuiging, dan moeten we nu handelen om het gewelddadige extremistische probleem in al zijn facetten aan te pakken: politiek, economisch, sociaal en religieus. Door zelf voorbeeldig te leven, door het in diskrediet brengen en marginaliseren van de extremistische interpretaties van religieuze bronnen, door alert te blijven op hun invloed op onze jeugd, en door democratische waarden in te bedden in opvoeding en scholing – zo kunnen we geweld en terrorisme, en de totalitaire ideologieën die hen voortbrengen, bestrijden.

Dit artikel is afgelopen donderdag gepubliceerd in Le Monde. Op vrijdag verscheen het in deze Nederlandse vertaling op de site van Zaman Vandaag.

Interview Süd-Deutsche Zeitung: Gülen veroordeelt de ‘heksenjacht’ in Turkije

Interview Süd-Deutsche Zeitung: Gülen veroordeelt de ‘heksenjacht’ in Turkije

In één van de meest bekende nieuwsbladeren van Duitsland, de Süddeutsche Zeitung (SZ), verscheen 13 december 2014 een interview met de islamitische geleerde Fethullah Gülen. Het gerenommeerd nieuwsblad die dagelijks een half miljoen lezers heeft, is een toonaangevend blad in Duitsland.

Christiane Schlötzer, die 7 jaar Turkije-correspondent is geweest voor de SZ, heeft middels dit interview Fethullah Gülen zijn mening gevraagd over de recente antidemocratische ontwikkelingen in Turkije, het corruptieonderzoek welke Erdogan als een ‘poging tot staatsgreep’ en ‘terrorisme’ beschouwt, Erdogan zijn 1000-kamers tellende paleis, ‘de lange arm van Ankara’ en nog meer onderwerpen.

Enkele fragmenten uit het interview met de islamitische geleerde Fethullah Gülen:

 

Christiane Schlötzer: Voorheen steunde u het partij van Erdogan. Wat is er nu veranderd?

Fethullah Gülen: Bij de oprichting gaf de AKP aan zich hard te zullen maken voor democratie, mensenrechten, lidmaatschap van de Europese Unie, corruptiebestrijding, tegengaan van discriminatie en economische vooruitgang. In hun eerste jaren deed de AKP daadwerkelijk pogingen om die standpunten in praktijk te brengen en door deze inspanningen zijn zij ook gesteund door sympathisanten van de Gülenbeweging. Echter werden er na de verkiezingen van 2011, toen de AKP voor de derde keer aan macht kwam, stappen ondernomen die in strijd waren met het democratisch beleid waar ze zich eerder voor hadden ingezet.

“Wat valt er anders te zeggen dan: ‘Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.'”

De onderdrukking van de media, bovenmatige zeggenschap van de Turkse Veiligheid en Inlichtingendienst, in praktijk brengen van de methodes die in het verleden werden gebruikt door de Stasi in Oost-Duitsland, het niet in acht nemen van rechterlijke uitspraken, de manier van aanpak tegenover demonstranten die hun ongenoegen uitten binnen een democratisch kader en hiernaast vertoonde de AKP nog vele andere handelingen die een democratische ineenstorting genoemd kan worden. Nu word ik als vijand beschouwd door de Turkse overheid. Door deze lijn te volgen kunnen de corruptieschandalen gedekt worden en een autoritaire staat opgericht worden. Wat valt er anders te zeggen dan “Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.

Fethullah Gulen over Erdogan en Turkije

U bent samen met Erdogan medeverantwoordelijk geweest voor de vermindering van de politieke invloeden van het leger. Zijn deze inspanningen nu verleden tijd?

In het verleden hebben legerofficieren vier keer een staatsgreep gepleegd waarna gekozen regeringen omver zijn geworpen. Als gevolg hiervan werden er tienduizenden mensen ondervraagd, gevangen genomen en velen van hen zelfs gemarteld. Gedurende de kandidaatschap van Turkije voor EU-lidmaatschap hebben er onvoorstelbare gebeurtenissen plaatsgevonden. In het jaar 2010 heeft er een referendum plaatsgevonden om een grondwettelijke regeling te treffen om militairen, die in het verleden een actieve rol hebben gehad bij verschillende staatsgrepen, te laten berechten door de civiele rechter. Dit referendum werd door 58% van de Turkse bevolking gesteund. Nadat de militaire alleenheerschappij tot een eind kwam heeft de AKP de uitvoerende macht een buitengewone machtspositie verleend. Hierdoor werd de toezichthoudende orgaan ineffectief. Vervolgens werd de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht gemanipuleerd. Het resultaat: de alleenheerschappij van een politieke partij. Onze hedendaagse houding tegenover de alleenheerschappij van een politieke partij is hetzelfde als onze houding tegenover de militaire alleenheerschappij in het verleden. Vanwege deze houding worden we nu bestempeld als staatsvijanden.

“Vanwege deze houding worden we nu bestempeld als staatsvijanden.”

 

Waar gaat Turkije heen?

De huidige toestand van de Turkse Republiek geeft in plaats van een democratische, seculiere en sociaal rechterlijke staat eerder de indruk weer een eenpartijstelsel te zijn of zelfs alsof er sprake is van alleenheerschappij. De scheiding der machten, diegene in de bovenste laag van de rechterlijke macht die zich verzetten buitenwege gelaten, lijkt te zijn geseponeerd. Turkije zorgt vanwege haar huidige reputatie voor polarisatie binnen haar eigen gelederen. En buiten Turkije om verliest zij langzamerhand haar reputatie en dreigt alleen te geraken. Ik betreur de positie waarin mijn land zich verkeert.

 

Erdogan zegt dat hij een gelovige generatie wil scholen/opleiden? Heeft u niet dezelfde ambitie?

De overheid kan geen taak hebben om een gelovige generatie te scholen, omdat men in dit geval andersdenkende individuen een bepaalde visie oplegt. Vrijheid van godsdienst is een van de fundamentele rechten van de mens. Het is de taak van de overheid om haar burgers, ongeacht hun geloof, de ruimte te bieden hun geloof te belijden en deze te kunnen doceren. De verwachtingen aan het adres van Erdogan waren, gedurende zijn 12 jaar durende leiderschap van de uitvoerende macht, om voor religieuze minderheden deze fundamentele rechten mogelijk te maken. De vraag in hoeverre dit is verwezenlijkt staat ter discussie. Een gelovig persoon zou geen concessies moeten doen op het gebied van recht en rechtvaardigheid. Wat dit betreft hoop ik wel op een gelovige generatie. Echter is het een ander verhaal wanneer er een generatie bedoeld wordt die in onwetendheid verkeert over haar eigen geloof, de samenleving polariseert en zelfs haat zaaien tot een dagelijks ritueel heeft gemaakt. Dan is mijn antwoord daarop heel duidelijk: absoluut niet.

“Een burger infiltreert niet in een instantie van diens eigen overheid. Dat heet deelname en van dienst zijn voor je eigen volk.”

 

Het nieuwe paleis van Erdogan. (Bron: Express.be)

Het nieuwe paleis van Erdogan. (Bron: Express.be)

Wat is uw mening over het nieuwe paleis van Erdogan?

Ieder land heeft ter vertegenwoordiging gebouwen nodig. Echter zou in plaats van een paleis met 1000 kamers te bouwen ervoor gekozen kunnen worden om al bestaande gebouwen uit te breiden. De rechter probeerde de bouw tegen te gaan maar de premier heeft dat weten te omzeilen. Dergelijke gedragingen zullen het vertrouwen en waardering van de burger schaden tegenover de rechtsstaat. De meest spectaculaire paleizen van de Ottomanen zijn gebouwd in hun laatste periode, vlak voor hun instorting. Vandaag de dag zien we op vele plekken op de wereld dat presidentiële gebouwen doorgaans bescheiden gebouwen zijn. Dit paleis heeft de reputatie van Turkije beschadigd. Pakweg 60% van de Turkse bevolking is van mening dat het paleis verkwisting is. Vanuit islamitisch optiek is dit ook niet veroorloofd en wordt het als ‘haram’ (verboden) beschouwd.

 

Erdogan beweerd dat u geïnfiltreerd bent in de Turkse overheid..

Een burger infiltreert niet in een instantie van diens eigen overheid. Dat heet deelname en van dienst zijn voor je eigen volk. Eenieder die de benodigde kwalificaties heeft kan regeringsfunctionaris worden. Komt deze onvrede en zelfs vijandigheid misschien doordat het ambtenaren betreft die niet blindelings trouw zijn aan hen? De huidige machthebbers beschouwen niet alleen de sympathisanten van Hizmet [red: benaming voor de Gülenbewging. Turks voor ‘dienstbaarheid’] als gevaarlijk. Eenieder met een afstandelijke houding tegenover hen dan wel zij die niets te maken willen hebben met de machthebbers worden tot dezelfde categorie gerekend. Dit wordt een heksenjacht genoemd.

“Het kan niet ontkent worden dat de kijk op de Gülenbeweging in de ogen van het volk schade is toegebracht.”

 

Hoeveel overgeplaatste ambtenaren zijn sympathisanten van de Gülenbeweging?

Ik ken nog geen 10% van de mensen die aan deze beweging gelieerd zijn. Met de tijd zal het duidelijk worden dat de meerderheid van de betreffende openbare aanklagers, politieofficieren en docenten in geen enkel verband een relatie met deze beweging hebben. Hoogstwaarschijnlijk worden genoemde daden gepleegd vanuit twee motieven. Allereerst worden zoveel mogelijk mensen gelabeld als van de Hizmetbeweging waardoor de suggestie gewekt wordt dat de beweging een grote bedreiging vormt. Aan de andere kant proberen ze af te komen van niet-AKP’ers, door hen bijvoorbeeld te ontslaan. Onlangs heeft een AKP’er met aanzien dit toegegeven. 

 

Wat heeft u te zeggen over de beschuldigingen betreft corruptie?

Het juridisch proces is niet ver gekomen. Hierdoor kan niemand een werkelijk oordeel hierover geven. Indien er in een Westers land sprake zou zijn van dergelijke beschuldigingen, dan zou dat geresulteerd hebben in de val van de overheid. Ankara benoemde op haar beurt deze beschuldigingen als een internationale complot. Een reactie die typisch is wat autoritaire staten betreft.

“Wanneer dit niet het geval is zal Turkije de verliezer worden..”

 

Heeft de Gülenbeweging aan machtsverlies geleden?

Het kan niet ontkent worden dat de perceptie op de Gülenbeweging in de ogen van het volk schade is toegebracht. De reden hiervoor was aanhoudende propaganda die verspreid werd door aan de overheid gelieerde media. Er word angst opgewekt bij het volk zodat zij hun kinderen niet naar scholen sturen en niet doneren aan Hizmet gelieerde instanties en hulporganisaties. Al deze op leugens berustte laster en propaganda zullen vroeg of laat door de waarheid ingehaald worden. Wanneer de waarheid boven water komt, zal het effect van deze propaganda op het volk zich ditmaal tegen henzelf keren.

 

Zij willen alle scholen gelieerd aan de Gülenbeweging in Turkije sluiten…

Deze scholen hebben tot op heden verscheidene prijzen en onderscheidingen gekregen. Indien Turkije een rechtsstaat is, dan verwachten we geen negatieve gevolgen voor deze scholen. Wanneer dit niet het geval is zal Turkije de verliezer worden.

 

Meest recent zijn er in Midden Azië scholen gesloten gelieerd aan de Gülenbeweging. Is de lange arm van Ankara hier verantwoordelijk voor?

De Turkse regering kiest afhankelijk van het land/gebied haar argumenten om hun wil door te zetten. Zo worden er binnen de grenzen van de oude Sovjet-Unie aangegeven dat wij spionnen van Amerika zouden zijn, in Amerika geven zij aan dat wij radicale moslims zouden zijn en in islamitische gebieden wordt er aangegeven dat wij kinderen tot afvalligen zouden maken. Tegenstrijdige laster dus. Het is overduidelijk dat men een pragmatische weg bewandelt. Maar door deze pad te bewandelen gaat dit alleen maar ten koste van de vriendschappelijke bruggen van Turkije met deze landen en ook lopen de internationale betrekkingen mede hierdoor schade op. De Turkse paranoia wordt hierdoor geëxporteerd naar het buitenland.

 

Een van de voormalige Amerikaanse ambassadeurs beschreef u als op één na belangrijkste persoon van Turkije. Hoe ziet u uzelf?

Met alle respect, de mensen die mij van dichtbij of ver af kennen weten dat ik nimmer de ambitie heb gehad om gekend en/of herkend te worden. Evenmin heb ik op geen enkele manier, spiritueel of materieel, persoonlijk gewin getracht te behalen. Het grootste bewijs hiervoor is mijn 76-jarige leven. Als deze beweging enige lof verdient, dan moet deze toegeschreven worden aan de vele vrijwilligers van deze beweging.

“Elke nacht voor het slapen gaan sta ik stil bij de mogelijkheid dat ik niet meer wakker ga kunnen worden. Echter maak ik mij geen seconde zorgen over..”

 

Zal de Gülenbeweging ook in staat zijn om zonder jou door te gaan?

Zelfs mensen die voor nog geen 1% onze visie deelden, hebben hun steun aan Hizmet getoond. Dit komt omdat wij de gedeelde menselijke waarden overeenkomstig hebben. Mensen uit Afrika die ik niet heb gekend hebben hun financiële steun getoond aan Hizmet gelieerde scholen en ziekenhuizen. Dit waren rijke mensen waarvan wij niets verwachtten. Elke nacht voor het slapen gaan sta ik stil bij de mogelijkheid dat ik niet meer wakker ga kunnen worden. Echter maak ik mij geen seconde zorgen over de toekomst van de beweging.

 

Bent u van plan om ooit terug te keren naar Turkije?

Ik mis mijn land enorm. Ook ben ik een gevoelig persoon. Ik heb ook vrienden en familie In Turkije. Ik ben ook maar een mens. Kortgeleden heb ik mijn broertje verloren en heb zijn begrafenis niet kunnen meemaken. Daarvoor heb ik de begrafenis van een ander familielid gemist. 60 jaar van mijn leven heb ik doorgebracht in Turkije. Als een gevoelig persoon voel ik passie voor sommige ruimtes en bezittingen. Het dorpje Korucuk [waar Gülen geboren is], het graf van mijn wijlen vader, opa en oma; de vele herinneringen die ik heb overgehouden aan de vele jaren die ik heb doorgebracht in Bozyaka en Yamanlar en mijn boeken aldaar. Wanneer ik deze herinner, krijgen mijn tranen de vrij loop. Als ik terugkeer zouden sommige mensen met een hoge rang binnen de staat mijn terugkeer kunnen gebruiken voor hun eigen kwade bedoelingen.

 

Is er iets dat u opvrolijkt ondanks alle gebeurtenissen?

Ik ben nooit voor een lange periode vrolijk geweest. Na elke militaire coup ben ik achtervolgd in Turkije. Ondanks alle gebeurtenissen van toen zijn de huidige gebeurtenissen erger. Het positieve van deze gebeurtenissen is het feit dat het kaf van de koren wordt gescheiden. De wereld kan deze beweging nu beter plaatsen.

 

Deze 13 jaar oude brief na 9/11 blijkt nog steeds actueel..

Deze 13 jaar oude brief na 9/11 blijkt nog steeds actueel..

Dertien jaar na het verstrijken van 11 september 2001 zijn de actoren, locatie en tijd wellicht anders, maar wat er door ISIS daadwerkelijk gedaan wordt blijft hetzelfde: terreur tegen de mensheid.

Direct na 11 september 2001 plaatste Fethullah Gülen onderstaande bericht in The Washington Post:

Twin Towers explosie

Een terrorist kan geen moslim zijn, noch kan een ware moslim een terrorist zijn.

Ik wil graag benadrukken dat iedere terroristische activiteit, ongeacht wie erachter zit en wat het doel is, de grootste klap voor de vrede, de democratie en de mensheid is.Daarom mogen terroristische activiteiten nooit worden goedgekeurd. Terreur mag geen middel zijn om onafhankelijkheid te bereiken, noch mag het worden toegepast in een strijd voor verlossing. Het kost bovenal levens van onschuldige mensen.

Het kan er in eerste instantie op lijken dat een terroristische activiteit zijn doel heeft bereikt en het doelwit heeft benadeeld. In realiteit zal het resultaat de ondergang van de terrorist zelf zijn. Deze laatste terroristische activiteit is de meest bloedige en verwerpelijke. Het is een daad van sabotage tegen niet alleen de Verenigde Staten van Amerika, maar ook tegen de wereldvrede en de universele democratische en humanistische waarden. Zij die deze daden hebben verricht, kunnen niet anders zijn dan de meest meedogenlozen van iedereen in de hele wereld.

Het is een daad van sabotage tegen niet alleen de Verenigde Staten van Amerika, maar ook tegen de wereldvrede en de universele democratische en humanistische waarden.

Laat me u alstublieft verzekeren dat de islam nooit enige vorm van terrorisme goedkeurt. Terrorisme kan nooit een middel zijn voor enig islamitisch doel; een terrorist kan geen moslim zijn, noch kan een ware moslim een terrorist zijn. De islam gelast vrede en een ware moslim kan niet anders dan een symbool zijn van vrede en van de handhaving van fundamentele mensenrechten. Als er negen criminelen op een schip zitten met slechts één onschuldig persoon aan boord, dan zal de islam vanwege die ene onschuldige persoon, niet toestaan dat het schip tot zinken wordt gebracht om de criminelen te straffen. Elk recht wordt in de islam gerespecteerd en mag niet worden geschonden. Het recht van een individueel mag niet worden geschonden in het belang van de gemeenschap. De Koran, het heilige boek van de islam, verklaart dat iemand die onterecht een leven neemt, is als iemand het leven neemt van de gehele mensheid en dat iemand die een leven redt, is als iemand die het leven redt van iedereen. Onze Profeet Mohammed zegt ook dat een moslim iemand is die geen schade toebrengt met zijn/haar tong of hand.

Ik veroordeel de laatste terroristische aanslag in de Verenigde Staten ten zeerste. Het verdient niet anders dan verwerping en haat en het moet door iedereen in de wereld worden veroordeeld.

Ik verzeker het Amerikaanse volk dat ik zal bidden tot de Almachtige God voor de slachtoffers en dat ik vanuit het diepste van mijn hart hun aller pijn voel. Moge God hen toerusten met geduld.

M. Fethullah Gülen

Onderwijs bekeken vanuit de visie van Gülen

Onderwijs bekeken vanuit de visie van Gülen

De mens: Niet alleen lichaam, niet alleen geest

“Wij zijn wezens die niet alleen bestaan uit lichaam of geest of gevoelens of geestkracht; we zijn eerder een harmonieus samenspel van al deze elementen. Elk van ons is een lichaam dat spartelt in een net van behoeften; ook een geest die subtielere en meer vitale behoeften heeft dan het lichaam en die gedreven wordt door angsten uit het verleden en angst voor de toekomst… Bovendien is elk persoon een wezen met gevoelens die niet door het verstand bevredigd kunnen worden, een wezen met geestkracht waardoor wij onze wezenlijke menselijke identiteit verkrijgen. Elk individu bestaat uit al deze dingen. Als mannen of vrouwen, om wie het hele systeem en alle moeite draait, beschouwd en gewaardeerd worden als wezens met al deze aspecten en al onze behoeften worden bevredigd, dan zullen we het ware geluk bereiken. Wat dit betreft is echte menselijke vooruitgang of ontwikkeling, dat met ons wezenlijke zijn is verbonden, alleen mogelijk door onderwijs.”  (Gülen, Essays, Perspectives, Opinions, 80)

Beste van westen, beste van oosten bij elkaar brengen

Een deel van Gülens visie voor de toekomst bestaat eruit om het beste van de westerse cultuur, die wetenschappelijk en technologisch van aard is, te combineren met het beste van de oosterse cultuur, die spiritueel en moreel is, om zo een vollediger ontwikkelde en holistische menselijke cultuur te creëren, die de hele werkelijkheid in een nieuw tijdperk zal leiden. (Gülen, Pearls of Wisdom, 231-2)

De belangrijkste taak in iemands leven is om onderwezen te worden, daarmee bereik je perfectie

“De belangrijkste plicht en het doel van het menselijke leven is om kennis te zoeken. De moeite die dat kost, bekend als onderwijs, is een vervolmakend proces waardoor we in de spirituele, intellectuele en fysieke dimensies van ons bestaan, de graad verdienen die ons is toegewezen door het perfecte model van de schepping… Onze belangrijkste plicht in het leven is om perfecte en zuiverheid te bereiken in ons denken, waarnemen en geloven. Door te voldoen aan onze plicht de Schepper, Voeder en Bewaarder te dienen en door het mysterie van de schepping te doorgronden met behulp van onze potentie en vaardigheden, proberen we de graad van ware menselijkheid te bereiken en worden we een gezegend eeuwig leven in een andere, verheven wereld waard.” (Gülen, Toward a Global Civilization of Love and Tolerance, 202)

Volledig mens word je d.m.v. onderwijs

“Aangezien ‘echt’ leven alleen mogelijk is door kennis, worden zij die het leren en het onderwijzen hebben verwaarloosd beschouwd als ‘dood’, zelfs al zijn ze biologisch in leven. We zijn geschapen om te leren en wat we geleerd hebben aan anderen over te brengen.” (Gülen, Toward a Global Civilization of Love and Tolerance, 217)

Onderwijs niet alleen op school, maar ook families, gemeenschappen en media erbij betrekken

“Mensen die aan de toekomst denken, mogen niet onverschillig staan tegenover de manier waarop hun kinderen worden opgevoed. De familie, de school, de omgeving en de massamedia moeten allemaal samenwerken om het gewenste resultaat te bereiken… De massamedia in het bijzonder zou aan het onderwijs aan jongeren moeten bijdragen door het onderwijsbeleid dat door de gemeenschap wordt vastgesteld te volgen. De school moet zo perfect mogelijk zijn wat betreft het lesprogramma, de wetenschappelijke en morele richtlijnen van de leraren en het fysieke gebouw. Een familie moet de nodige warmte en atmosfeer bieden waarin kinderen kunnen opgroeien.” (Gülen, Toward a Global Civilization of Love and Tolerance, 206-7)

Rumi in de ogen van Gulen

Rumi in de ogen van Gulen

 

Fethullah Gülen schreef een stuk over Rumi en soefisme als voorwoord in Fundamentals of Rumi’s thought: A Mevlevi Sufi Perspective – Sefik Can (klik hier voor dit boek).  Hieronder kunt u zijn stuk over Rumi lezen.

[divider]

Mevlana Djalal al-DIN Rumi

De waarde van Rumi

Mevlana Rumi Roumi en Fethullah Gulen

Er zijn speciale personen die met behulp van hun stem, hun liefde en enthousiasme een teken van hoop zijn voor de mensheid en die zo eeuwenlang fris en levendig blijven. De tijd slaagt er kennelijk niet in om deze karakters verouderd te maken.

Hun gedachten, analyses, verklaringen en geestelijke boodschappen, die nooit verloren zullen gaan, bieden steeds weer vele en gevarieerde alternatieve ideeën en oplossingen voor de sociale problemen van vandaag.

Rumi is zo’n persoonlijkheid. Ondanks de enorme hoeveelheid tijd, die zijn leven van het onze scheidt, blijft Rumi naar ons luisteren, ons gevoel delen en oplossingen voor onze problemen geven op een manier die zijns gelijke niet kent. Ondanks het feit dat hij enkele eeuwen geleden leefde, blijft hij vandaag nog altijd actueel als leefde hij nu onder en met ons. Hij is een verlichte geest die zijn licht van de geest van de Meester van het Mensdom ontving, namelijk de Profeet Mohammed (vrede zij met hem) en die dit licht op tal van manieren overal verspreid heeft.

Hij werd uitverkoren om een van de godvruchtige mensen van deze wereld te zijn, om zuiver van hart te zijn, een gezegend mens wiens woorden de predikers van liefde en hartstocht overtreffen. Hij is als Israfil (een van de vier aartsengelen, Rafaël) die (bij de Opstanding) de dode geesten weer leven inblaast. Hij geeft levenswater aan de dorre harten van velen, als een geestelijke bevloeiing. Hij geeft de reizigers licht op hun pad. Hij is de perfecte erfgenaam van de Profeet.

“Ondanks de enorme hoeveelheid tijd, die zijn leven van het onze scheidt, blijft Rumi naar ons luisteren, ons gevoel delen en oplossingen voor onze problemen geven op een manier die zijns gelijke niet kent.”

DJalaladdin Rumi, een godsman, haastte zich op zijn eigen geestelijke reis naar God. Daarnaast riep hij talloze anderen op die reis te maken door ijverig te streven naar God. Hij was een evenwichtig mens, geïnspireerd om met liefde en enthousiasme te leven. Hij deed dit zo dat hij ook anderen hiertoe inspireerde en hij blijft dit doen. Naast zijn hartstocht voor God, samen met zijn kennis van en liefde voor Hem, is Rumi algemeen erkend als een meester in eerbied en  ontzag voor God. Hij was en blijft iemand die uitnodigt, iemand wiens krachtige stem iedereen uitnodigt om de waarheid en de hogere werkelijkheid te bereiken.

Rumi was een ware leraar, wiens vreugde rechtstreeks van God kwam en die door God begiftigd was met liefde en hartstocht. Zijn leven weerspiegelt de waarheid. Tevens wist hij de mensen van zijn tijd zo goed te bereiken dat zijn stem die van de Profeet Mohammed (vrede zij met hem) als het ware weerkaatste, een stem die eeuwen daarna nog gehoord wordt.

Hij was zo welsprekend dat hij niet alleen zijn gezegende tijdgenoten kon inspireren, maar ook mensen van onze tijd, eeuwen na zijn fysieke bestaan. Dit was zijn roeping door God. Daartoe gaf God hem een zuiver innerlijk en uiterlijke vermogens, zodat hij hierin kon slagen.

Zijn hart was vervuld met het Licht van God. Hij was dus een wijs man, die dit Licht uitstraalde als een kostbare edelsteen. In hem leefden de geheimen van het goddelijke. Zijn innerlijke ogen konden die geheimen kennen in de glans van dit Licht.

DJalaladdin Rumi was in zijn tijd als de poolster, of als een kompas dat de mensen leidt. Hij is als een geheiligde lamp die zijn licht, het licht van de waarheid, ontleent aan de Profeet. Veel van Gods schepselen worden aangetrokken door licht en zo werden er honderdduizenden ‘vlinders’ tot dit licht aangetrokken.

Hij is een gids naar een beter menszijn. Rumi is ook een goede weergever van de waarheid van de Qur’an en van de liefde en ijver voor de Profeet Mohammed (vrede zij met hem). Rumi kon mystieke taal gebruiken om anderen naar Gods Liefde te leiden. Wie zich door hem laten leiden kunnen uiteindelijk de aanwezigheid van God voelen. Zij die onder zijn leiding de Qur’an aandachtig lazen ondergingen veranderingen, en blijven dat doen, vergelijkbaar met getuigenissen van mensen die leefden in de tijd van de Profeet.

Toen de verzen van de Qur’an door mensen uit zijn kring werden geïnterpreteerd, profiteerden de mensen van de verlichting door zijn wijsheid. Het was alsof de geheimen van de hemel werden geopenbaard, al door zijn bezielde voordracht van één woord: Allah.

Rumi hield veel van God en steeds verlangde hij klagelijk naar Diens geheimen. Die liefde en die hartstocht voelde hij als hij alleen was in zijn ascese en als hij actief was in de gemeenschap. Het was op momenten van alleenzijn dat hij de eenheid met God het meest ervoer; los van alles behalve God leek hij wel een bal van vuur. Omdat een dergelijke vurigheid niet door iedereen verdragen kon worden liet Rumi nooit iets blijken van ontevredenheid. Hartstocht mag vurig zijn, niet klagen is een teken van trouw.

Zij die liefde voor God belijden, moeten volgens Rumi van binnen zo ongeveer in brand staan, dat hoort bij de vereniging met God. Men moet ook heel ascetisch leven, dus met mate eten, drinken en slapen en zich steeds bewust zijn van en gericht zijn op God in al wat men zegt. Dan zal men versteld staan van de gaven Gods.

“Rumi steeg geestelijk op en zag, proefde en kende alles wat voor een sterveling mogelijk was.”

Rumi zegt niet te begrijpen hoe een minnaar lang kan slapen omdat het af gaat van de tijd die men met de Geliefde kan delen. Te lang slapen is een belediging voor de Geliefde. Zoals God tot David zei: “Oh David, zij die zich aan de slaap overgeven zonder aan Mij te denken en die toch zeggen dat ze van Mij houden, zijn leugenaars”, zo zei Rumi: “Als de duisternis valt, begint de liefde pas goed”. Hij zei dit met zijn woorden – en met zijn daden.

Het volgende citaat uit zijn Divan-i Kabir geeft iets weer van zijn gevoel en vervoering die als een vulkaan losbarst:

Ik ben als Majnun* in mijn arme krachteloze hart
Ik heb niet de kracht Gods Liefde te weerstaan
Dag en nacht probeer ik mij te bevrijden van de ketenen der liefde
die mij gevangen houden
Als de droom van de Liefde begint vind ik mijzelf in bloed.
Ik ben mij te weinig bewust, ik ben bang
dat ik Hem kan tekenen met het bloed van mijn hart.

Eigenlijk, o Geliefde, moet u het de feeën vragen.
Zij weten hoe mijn hart ’s nachts brandde.
Iedereen is gaan slapen maar ik,
die mijn hart aan U heb gegeven,
kan niet slapen als zij.

’s Nachts kijk ik naar de hemel en tel ik de sterren.
Zijn liefde heeft mij de slaap ontnomen.
Ik geloof niet dat die nog zal komen.

Als we de kern van zijn gedichten willen vatten, dan is dit liefde, toewijding en hartstochtelijk verlangen naar en hoop op de aanwezigheid van het goddelijke. Heel zijn leven heeft hij die liefde verwoord in het geloof dat hij op zijn beurt geliefd was. Zo sprak hij over zijn verhouding tot God. Daarbij was hij niet alleen; hij sprak mede namens de gelovigen in zijn gehoor. Het was voor hem een kwestie van loyaliteit om wat hij van de hemelse tafel kreeg voorgezet te delen met anderen uit zijn kring.

Het volgende citaat weerspiegelt de diepgang van zijn reizen naar het hemelse:

De Buraq** van liefde heeft mijn hart en ziel meegenomen
en vraag me niet waar precies.
Ik heb een Rijk bereikt waar zon noch maan is,
Ik heb een sfeer bereikt waar geen wereld meer is.

Deze geestelijke reis van Rumi was een hemelreis in de schaduw van die van de Profeet, zoals die  door Süleyman Çelebi (de auteur van het Turkse Mevlid, dat bij de herdenking van de geboorte van de Profeet wordt gereciteerd) wordt beschreven: “Er was geen ruimte, geen aarde en geen hemel”. Wat zijn ziel gehoord en gezien heeft was een weerspiegeling van het goddelijke, die door de ogen niet kan worden gezien, door de oren niet gehoord kan worden en door het verstand niet begrepen kan worden. Dergelijke ervaringen zijn niet voor iedereen haalbaar.

“De liefde tot en de warme verhouding met de gehele schepping zoals Rumi die schetst zijn een afschaduwing van de diepe goddelijke Liefde.”

Rumi steeg geestelijk op en zag, proefde en kende alles wat voor een sterveling mogelijk was. Zij die dit niet zien kunnen het niet weten. Zij die dit niet voelen kunnen het niet proeven. Zij die op deze wijze voelen kunnen de geheimen die zij bereikt hebben meestal niet onthullen. En zij die deze geheimen wel bekend maken merken dat ze het begrip van de meeste mensen te boven gaan. De beroemde Turkse dichter Shaykh Ghalib zei het zo:

“De kaars van de Geliefde geeft zulk een prachtig licht,
dat het niet past in het lampglas van de hemel”.

De liefde tot en de warme verhouding met de gehele schepping zoals Rumi die schetst zijn een afschaduwing van de diepe goddelijke Liefde. Rumi, die van deze Liefde was vervuld, hield van alle schepselen met de weerschijn van die Liefde. Zo was hij in dialoog met de schepselen vanuit zijn liefde voor God en zijn verhouding met de Geliefde.

Deze ruwe en gestamelde uitleg is verre van voldoende om Rumi te beschrijven, zo ben ik mij bewust. Het is het resultaat van mijn zoektocht naar hem. Maar een druppel kan de oceaan niet beschrijven en een atoom kan de zon niet beschrijven. Toch zou ik, nu zijn licht de aarde weer beschijnt, enkele woorden over DJalaladdin Rumi willen spreken.

Het leven van Rumi

Rumi werd geboren in de stad Balkh in 1207, in een tijd waarin overal in Azië sociale, politieke, en militaire problemen waren. Zijn vader, Mohammed Baha al-Din al-Siddiqi, maakte deel uit van de tiende generatie van de nakomelingen van Abu Bakr al-Siddiq, eerste kalief van de Islam. Volgens Tahir al-Mevlevi was de moeder van Rumi ook een nakomelinge van de Profeet. Hij was als de gezegende vrucht van een geheiligde boom, zijn familie. Erkend als de Sultan al-Ulama (de Meester der geleerden), was zijn vader een man van waarheid en een erfgenaam van de Profeet.

Zoals vele vrienden van God, werd hij vervolgd en uiteindelijk gedwongen om zijn land te verlaten. Zo verliet hij het land van Khawarzm, waar hij geboren was, en ondernam een lange reis met diverse bestemmingen. Eerst bezochten hij en zijn familie het [islamitische] Heilige Land, de steden Mekka en Medina. Van daar reisde hij verder en bleef een poos in Damascus, waar hij vele vrome personen, zoals Ibn al-‘Arabi, ontmoette en geestelijke verlichting met hen deelde.

Samen met zijn vader was de jonge Rumi, zes of zeven jaar jong, getuige van deze en andere gebeurtenissen. Zijn nieuwsgierige aard maakte het hem mogelijk om dit allemaal met helder bewustzijn mee te maken. De jonge Rumi kon zijn omgeving zelfs op deze tedere leeftijd begrijpen en kon zo ook in de mystiek van Ibn al-‘Arabi doordringen. Door zijn omgang met  Ibn al-‘Arabi ontving het kind vriendelijkheid en gunsten. Ondanks de ongelukkige omstandigheden van hun verhuizing en de vele problemen die zij hadden, bracht de reis de familie ook allerlei gunsten en inspiratie.

Net zoals Abraham, Mozes en de Profeet van Islam (de zegen van God moge op hen rusten) kon Rumi deze zegen en gunsten onophoudelijk ontvangen. Hij accepteerde zijn lot en ontving Gods rijke en talrijke gaven.

De reis voerde de gezegende familie naar de stad Erzincan en later naar Karaman. Het was in de laatstgenoemde stad dat Rumi voor een korte periode op de Halaveye School kon studeren. Behalve op deze school studeerde hij islamitische wetenschappen op verschillende godsdienstige scholen te Damascus en Aleppo.

Na het behalen van een diploma keerde hij naar de stad Konya terug, die hij als zijn moederland en een plaats van speciale waarde beschouwde. Het was daar dat hij Gevher Khatun, de dochter van Shamsaddin Samarqandi huwde. Na enige tijd stierf toen zijn vader, Sultan al-Ulama, terugkerend naar God.

Onder leiding van Burhanaddin al-Tirmidhi begon Rumi zijn lange spirituele reis. Na vele jaren ontmoette hij, op voorstel van Ruknaddin Zarqubi, Shams-i Tabrizi die toen op bezoek was in  Konya. Het was door zijn ontmoeting met Shams dat hij zijn geestelijke reis voortzette en zich uiteindelijk tot de persoon ontwikkelde die tot op heden bekend is vanwege zijn geestelijke diepgang.

 

“Rumi, de wijsheidsleraar, was geen leerling of Derwisj, geen vertegenwoordiger of meester zoals de traditionele Sufi’s die kennen.”

 

Wat tot dusverre is vermeld is een poging om iets te laten zien van het leven van een unieke persoonlijkheid in de schepping, iemand die het vermogen had open te staan voor de geestelijke wereld. Dit is ook een poging om iets te vertellen van het leven van een belangrijke vertolker van de leer van de Profeet Mohammed [v.z.m.h] en de levenswijze van de moslimgemeenschap. Het zijn momentopnamen uit het leven van een man die voorbestemd was om zijn leven aan het hiernamaals te wijden.

Het is niet mijn bedoeling om met debatten en vragen te gaan roeren in het leven van deze zuivere personen; dat zou alleen onrust en onduidelijkheid opleveren. Toch mag men zich afvragen of het Rumi was die de horizon van Shams verbreedde of dat het Shams was die Rumi meenam naar de onzichtbare wereld. Wie nam wie mee naar de ultieme werkelijkheid, het hoogtepunt van liefde en vreugde? Wie leidde wie naar de Aanbedene en de Geliefde. Het beantwoorden van deze vragen gaat het kunnen van gewone mensen te boven.

Ten minste kunnen we het volgende zeggen. In die tijd kwamen er twee bekwame en scherpe geesten samen, als twee oceanen die in elkaar samenkomen. Door Gods gaven te delen bereikten zij allebei hoogtepunten die de meeste mensen niet gemakkelijk op eigen kracht zouden kunnen bereiken. Door hun spirituele samenwerking bereikten zij hoogtepunten van kennis, liefde, medeleven en vreugde voor God. Zoals zij de mensen van hun eigen tijd verlichtten, zo beïnvloedden zij ook de eeuwen daarna, tot op de dag van vandaag. De bron van helder water die zij waren blijft ook nu nog de dorstigen laven. Eeuwen lang hebben mensen hen herinnerd en hebben zij aan talloze levens hun bijdrage gegeven.

We mogen hierbij opmerken dat Rumi zijn kennis putte uit tal van bronnen, waaronder zijn vader, de Meester der Geleerden. Bij zijn reis op het geestelijke pad leek hij veel tijdgenoten achter zich te laten. Toch stroomde zijn liefde en zijn medeleven als het water van de zee. Levend temidden van de mensen wist hij toch steeds nader te komen tot God. Nooit heeft hij zich, tijdens en na zijn leven, verheven boven de andere mensen, tenzij dan door zijn geschriften. Als een ster leidde hij het geestelijk leven van de mensen in de geest van de Profeet en de islam. Hij is een van de weinige mensen die in de loop der tijden en wereldwijd grote invloed heeft gehad.

Rumi, de wijsheidsleraar, was geen leerling of Derwisj, geen vertegenwoordiger of meester zoals de traditionele Sufi’s die kennen. Hij ontwikkelde een nieuwe methode, namelijk om te werk te gaan vanuit de  persoonlijke beleving en het zelf onafhankelijk redeneren, gekleurd door verwijzingen naar de Qur’an, de Sunna [traditie van de Profeet], en de Islamitische gebedspraktijk. Met een nieuw geluid bracht hij met succes zowel de mensen van zijn generatie als die daarna op een hoger niveau, dichter bij het goddelijke.

Wat zijn verhouding met God betreft, was hij een mens vol liefde en hartstocht. Voor wie zich omwille van het goddelijke tot hem wenden is hij een bezielde drager van de Liefde Gods. Ja, zoals de regen uit de wolken van de hemel valt, zo stroomt de Liefde van God en Zijn Profeet uit zijn gedichten.

Het werk van Rumi

Zijn Mesnevi is een boek dat vol staat met zijn spiritualiteit. Het is als boek uitgebracht door zijn leerling Husamaddin Tjelebi en heeft een didactische opzet. Het is zijn meest monumentale verhandeling. Het is geschreven vanuit een hoog niveau van liefde en hartstocht, maar is geschreven in kleinere eenheden, zodat het door meer mensen begrepen kon worden, ook door mensen die zijn hoge niveau niet halen.

Zijn andere boek, Divan-ı Kabir, is qua inhoud en presentatie ook van dit hoge niveau; het geeft dit niveau zelfs beter aan.

In Mesnevi zijn gevoelens en gedachten zo beschreven dat zij ons verstand niet in de war brengen en dat zij ons begrip niet te boven gaan. Zijn Divan-ı Kabir heeft meer iets weg van een vulkaanuitbarsting. Dit wordt niet door iedereen direct begrepen. Onderzoekt men dit mooie boek zorgvuldig, dan is te zien hoe hij belangrijke begrippen uitlegt om de wereld van het onzichtbare uit te leggen, zoals bijvoorbeeld de principes baqa billah ma’allah (bij God met God te leven) en fana fil-l-ah (opgaan in God). Zij die de bezieling van de Divan-ı Kabir kunnen voelen, zullen verbaasd staan van de liefde en de vervoering die inderdaad iets heeft van een vulkaanuitbarsting. Deze gedichten van de meester zijn niet voor ieder even toegankelijk. Ze gaan de grenzen van de rede en die van de letterlijke betekenis te boven; ze gaan het menselijke niveau te boven en laten iets zien van de eeuwige aard van het onzichtbare, waarvan de aardse kleuren en vormen slechts een schaduw zijn.

“Deze gedichten zijn niet voor ieder even toegankelijk. Ze gaan het menselijke niveau te boven en laten iets zien van de eeuwige aard van het onzichtbare, waarvan de aardse kleuren en vormen slechts een schaduw zijn.”

DJalaladdin Rumi ontleent zijn ideeën aan tal van bronnen, waaronder religieuze scholen, Sufi loges en Sufi kloosters met hun strikte ascese. Zo begon hij de uiteindelijke werkelijkheid te begrijpen. Op zijn eigen wijze gaf hij zich op het hemelse. Hij werd uiteindelijk als een centrale ster, een poolster op het niveau van een heilige. Of vergelijk hem met een heldere maan die om zijn as draait. Hij is als een held die aankomt waar hij naar toe wil en die stopt waar hij moet stoppen. Hij overdacht zorgvuldig wat hij zag en onderzocht wat hij voelde. Onwaardig gedrag was hem vreemd op zijn reis naar God. Van de rijke gaven die hij van Boven ontving liet hij niets verloren gaan, nog geen atoom.

Zoals vele van zijn voorgangers bracht hij deze goddelijke gaven indrukwekkend goed onder woorden in zijn poëzie. Hij uitte zijn liefde en bezieling in haast magische woorden die als kostbare juwelen zijn. Zijn gedichten hebben iets vaags. Hij beheerst de kunst om de vaak dubbele betekenissen voor vrienden te onthullen maar voor buitenstaanders juist te verhullen.

Zijn zegswijzen kunnen duidelijk of dubbelzinnig zijn, zo spreekt hij vanuit zijn perspectief, zo was zijn manier van schrijven. Een andere pen of andere inkt had hij niet. Hoewel er ook wel werken ten onrechte aan hem worden toegeschreven, straalt zijn werk warmte uit; het is als muziek vanuit het hart die de toehoorder in vervoering brengt.

De mens Rumi

Rumi had een zeer gevoelige aanleg; hij zou meer aanvoelingsvermogen hebben dan een moeder voor haar kind. Hij was, kortom, een uitzonderlijke persoon, in het bijzonder vanwege zijn vermogen de geest van de Profeet van God in zijn eigen tijd te verwoorden. Dit is te zien in zijn werken, waaronder Mesnevi en Divan-ı Kabir, enkele verzamelde brieven aan zijn familie en getuigenissen van zijn vrienden. Zij zagen met vreugde in hem de ware erfgenaam van de Profeet  en zeiden nederig en eerbiedig: “Dit is een gave van God. Hij geeft deze aan wie Hij wil” (Qur’an, 5:54).

Rumi was een werkelijk hartelijk en loyaal mens. Hij leefde vanuit zijn gevoel, zolang dit niet inging tegen de leer en de wetten van de godsdienst. Het geloof was het centrum van zijn leven en hij liet dit ook zien; blazend op zijn fluit, als het ware dansend als een vlinder [die naar het licht wil], brandde zijn hart van liefde en verlangen, maar het kreunde ook van pijn zoals zijn monotone fluitspel ook uitdrukte. Zij die deze pijn niet voelden konden hem niet begrijpen. Ruwe en tactloze mensen konden niet voelen wat hij voelde. Hij zei: “Ik wil een hart dat gespleten is van pijn vanwege de scheiding van God, zodat ik mijn verlangen en klacht kan uitleggen”. Zo zocht hij vrienden die ook dit verlangen en deze klacht hadden.

In zijn leven had hij allerlei problemen. Toch was hij nooit hard en vermeed hij anderen te kwetsen. Ja, hij was ‘hard’ en onverschrokken in het verkondigen van de goedheid van God. In zijn persoonlijke zaken was hij altijd zachtmoedig en bescheiden, bereidwillig en medelevend. Slechte eigenschappen als egoïsme, pretentie, arrogantie of agressiviteit waren hem zelfs bij benadering vreemd. Hij had respect voor allen, vooral voor hen, die hem het meest nabij waren.

Hij verwees naar zijn vriend Shams-ı Tabrizi, de man die hem de verlichting bracht, als zijn “meester”. Zijn leerling en spirituele vriend Salahaddïn Zarqubi noemde hij “geestelijk leider”, “Meester” en “Sultan” [vorst]. Over Husamaddin Tjelebi sprak hij met groot respect.

Zijn gedrag tegenover zijn familie weerspiegelde dat van de Profeet tegenover diens familie. Zijn gemeenschap van volgelingen stond open voor iedereen, zoals dat ook bij de Profeet het geval was. Ook voor mensen die verder van hem af stonden was hij vriendschappelijk zodat zelfs zijn vijanden tegen wil en dank op zijn medeleven konden rekenen. Eenmaal deel van de groep rondom hem, liet niemand hem ooit vallen.

Rumi, de wijsheidsleraar, stond enerzijds op vertrouwelijke voet met de wereld van het onzichtbare, anderzijds gaf hij mensen nooit het gevoel dat hij anders was dan zij, zo vriendelijk en eenvoudig was hij. Hij leefde als mens onder de mensen. Hij luisterde naar hen, at en dronk met hen en zou nooit iets van de goddelijke geheimen onthullen aan mensen die dit niet naar waarde konden schatten.

Als een ware gids leefde hij vanuit zijn geloof en probeerde hij de harten van de mensen om hem heen te bereiken. De bijeenkomsten noemde hij “spreken over De Geliefde” en richtte zo de aandacht op Hem. Hij sprak van “liefde”, “verlangen”, “vervoering” en “aantrekkingskracht” om met anderen het gevoel van bemoedigende bezieling te delen zoals hij die voelde. In deze sfeer wilde hij de ware bestemming van de mens uitdragen.

“Van de regen van april maakt een slang vergif, terwijl een oester een parel maakt.”

Hij streefde geen werelds bezit na. Wat hij bezat aan geld of goederen, meer dan hij zelf echt nodig had, verdeelde hij onder de behoeftigen. Toen het voedsel in zijn huis eens schaars was, zei hij “God zij dank omdat ons huis vandaag op dat van de Profeet lijkt”. Juist door deze eigenschappen als dankbaarheid en geduld kon hij zijn reizen naar de geestelijke wereld maken. Rumi nam geen giften of aalmoezen aan om niet bij iemand in de schuld te komen staan. Dan had hij maar honger, en, eenvoudig als hij leefde, zou hij dit nooit aan anderen kenbaar maken. Hij wilde zijn missie om de mensen naar God te geleiden niet met aardse geschenken bezoedelen.

Hij leefde ascetisch, godvrezend, kuis en zondeloos, onafhankelijk en zuiver. Daardoor kon hij het ongeziene bereiken, de kennis van God. Zijn liefde voor en verlangen naar God maakte hem als een maan die de hemel van het heilige verlicht. Zijn liefde voor God ging de menselijke grenzen te boven: die liefde was transcendentaal. Hij geloofde er ook vast in dat God van hem hield. Deze zekerheid weerhield hem niet ontzag en eerbied voor God te hebben vanuit zijn geloof en zijn verantwoordelijkheid voor God. Hij noemde dit evenwicht tussen vrees en hoop een gave Gods. Dit evenwicht kunnen wij terecht “een bewijs van de gaven van de Eeuwige Sultan” noemen.

In zijn binnenste stroomde als het ware een waterval van liefde vanuit meerdere bronnen. Zijn oprecht zoeken naar God en zijn trouw werden beloond met goddelijke vervoering en bezieling. Hij werd bevoorrecht met de nabijheid van God en mocht drinken uit Diens beker van liefde. Hij wilde het goddelijke ervaren, kennen, voelen, en zijn woorden en daden uitsluitend in dienst hiervan stellen. Hij was hier zo ernstig in dat, als zijn gedachten maar even afgeleid werden, hij dit al betreurde. Hij wilde in Gods nabijheid leven Hij deed ijverig zijn best om een goede minnaar en een goede geliefde [van God] te zijn en wijdde zijn leven aan de betovering die hiervan uitging.

Vóór hem waren er ook godlievende mensen geweest die deze geestelijke vreugden zo gevoeld hebben. De superioriteit van Rumi kunnen we aflezen aan de manier waarop hij in zijn Divan-ı Kabir  vrijmoedig over zijn gevoelens en gedachten spreekt. Er zijn in de tijd van de Profeet en later wel grote geesten geweest, die zich superieur waanden aan Rumi of die zo gezien werden. Toch ligt de superioriteit van Rumi in zijn speciale verdienste, hoeveel meer algemene verdiensten de anderen ook hadden. Daarom mogen wij Rumi zien als de beste leraar die er was om de mensen naar Het Schoonste Wezen te leiden op het mooie pad van de liefde [voor God].

Het is een hele eer voor de mens om God vanuit hun hart te kunnen liefhebben en om met liefde en hartstocht aan hem te kunnen denken. Als er al een grotere eer bestaat dan is dit het zich bewust zijn dat alle liefde, verlangen, bezieling en aantrekkingskracht gaven van Zijn gunst zijn.

Rumi sprak de namen en eigenschappen van God als het ware met iedere ademtocht uit. Hij was zich ervan bewust dat bijzondere aanleg een aan hem gegeven gave Gods was. Wie niet deze spirituele graad bereikt heeft zal dit misschien niet kunnen begrijpen.

De volgende anonieme versregels drukken uit dat, zoals woorden hun betekenis omhullen, de capaciteiten van mensen in wezen uitnodiging zijn tot het ontvangen van de goddelijke gaven, maar ook dat de werkzaamheid van Zijn gaven afhankelijk is van de capaciteiten van Zijn schepselen:

“Van de regen van april maakt een slang vergif, terwijl een oester een parel maakt.”

Sommigen twijfelen aan Rumi’s opvattingen

Sommige mensen beschouwen het als onjuist om de uitdrukking “liefde voor God” in de Islamitische traditie te gebruiken. Rumi verdedigde, net als veel andere godlievende mensen, de stelling dat het idee ‘liefde voor God’ van hogere orde is dan menselijke liefdesverhoudingen. Hierbij deed hij niets tekort aan de heiligheid en grootheid van God. Zijn erfenis is een ietwat vaag of ambigu begrip ‘liefde tot God’, dat open staat voor interpretaties van de mensen na hem.

Sommige sufi’s en islamitische wetgeleerden hadden twijfel bij de juistheid van het gebruik van muziekinstrumenten en bij het maken van muziek in de sufi bijeenkomsten, juist vanwege de ambiguïteit van bepaalde begrippen. Deze mensen uitten ook kritiek op de dansende Derwisjen. Rumi de wijsheidsleraar had echter geen twijfel bij de juistheid van zijn interpretaties. Anders had hij de instrumenten wel weggedaan en dergelijke activiteiten afgeschaft.

Zelf denk ik dat Rumi de godsdienst [Islam] met zijn hart zuiver aanvoelde en het feit dat hij een onberispelijk navolger was van de leefwijze van de Profeet, het anderen niet toestaat hem tegen te spreken. Deze twee gegevens zijn voor de meeste mensen genoeg om zijn denken en doen goed te vinden.

Tot besluit

Eigenlijk zag ik het niet als mijn taak om over dit hoge onderwerp te schrijven; er zijn vele anderen die beter toegerust zijn om dit te doen. Het verzoek hiertoe kwam echter van iemand die ik al heel lang hoog waardeer en daarom kon ik het niet weigeren. Ik aanvaardde het verzoek dat eigenlijk mijn capaciteit te boven gaat. Honderden, zelfs duizenden, hebben over Rumi geschreven. Het is hun taak om te schrijven – en als er iets belangrijks moet worden gezegd, is het hun taak om dit te doen.

Desondanks verhindert niets eenvoudige mensen zoals ik om een paar woordjes te spreken. Ik denk dat het dit is wat ik heb gedaan. Het zou waarschijnlijk beter geweest zijn als ik eerder gestopt was en de lezer meteen geleid had naar Rumi zoals Şefik Can hem heeft beschreven in Zijn Leven, Persoonlijkheid en Gedachten, zodat men eerder de echte teksten zou kunnen gaan lezen. Zelfs als het nu te laat is, wil ik de behandeling van dit onderwerp niet langer ophouden met mijn eigen beperkte kennis ervan. En zo houd ik nu op met mijn commentaar.

Noten:

* Majnun is een figuur uit de Arabische liefdespoëzie: de minnaar.
** Buraq is de rijdier (paard), waarmee de profeet Mohammed (vrede zij met hem) zijn hemelreis ondernam.

Fethullah Gülen

in Fundamentals of Rumi’s thought: A Mevlevi Sufi Perspective – Sefik Can (klik hier voor dit boek).

Voorwoord van Gulen over Rumi. Verschenen in het boek 'Fundamentals of Rumi's thougt: A Mevlevi Sufi Perspective'