Voormalig korpschef anti-terrorisme eenheid Hayati Başdağ protesteert tegen zijn arrestatie

Voormalig korpschef anti-terrorisme eenheid Hayati Başdağ protesteert tegen zijn arrestatie

In de nacht van 22 juli arresteerde de Turkse politie, tijdens invallen in woningen, meer dan honderd van hun eigen collega´s van verschillende rangen. De groep gearresteerden bestaat uit politieofficieren die betrokken waren bij de onderzoeken naar corruptie door de regerende AK partij van de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan en de ´Salam Tawhied´ groep, een van origine Iraans netwerk dat in Turkije opereert.

In een persverklaring stelt Hadi Salihoglu, hoofdaanklager van Istanbul, dat de arrestatiebevelen moeten leiden tot ondervraging van 115 politieofficieren, die onder meer worden beticht van spionage en afluisteren. Enkele uren voor de nachtelijke invallen, zegt premier Erdogan tijdens een live middernachtelijk tv-interview dat “we samen moeten strijden tegen de ‘parallelstructuur’”, een term die door Erdogan in het leven is geroepen om volgers van de in de VS verblijvende Islamitische geestelijke en geleerde Fethullah Gülen binnen de bureaucratie mee aan te duiden.

Toen aan het licht kwam dat er onderzoek werd gedaan naar corruptie, beweerde premier Erdogan verontwaardigd dat er sprake was van een poging tot een staatsgreep door buitenlandse groeperingen (waarvan de naam buiten beschouwing is gelaten) die het succes van Turkije niet konden verdragen, en hun ‘pionnen’ binnen Turkije (de door Gülen geïnspireerde Hizmet beweging). Zij zouden voornemens zijn de regering omver te werpen en de groei van Turkije te saboteren. Waarop Erdogan “De tweede Onafhankelijkheidsoorlog van Turkije” verklaarde en verschillende wetten en regels liet passeren, en een aantal tegenmaatregelen nam, waaronder het blokkeren van berichten op Twitter en YouTube met uitgelekte informatie over het corruptieonderzoek; degradaties en herplaatsing van 40.000 politieofficieren, ambtenaren, aanklagers en rechters.

Wat gebeurde er?

Hieronder volgt een tijdslijn met de belangrijkste wettelijke maatregelen getroffen door de regering Erdogan die dienen als voorbereiding voor de huidige acties tegen de politie, en de consequenties van deze acties. Acties die naar verwachting ook zullen worden ingezet tegen aanklagers, rechters en journalisten:

  • 15 februari 2014: Inwerkingtreding van een nieuwe wet waarmee de regering een grote vinger in de pap krijgt binnen de Hoogste Raad van Rechters en Aanklagers (HSYK), het uitvoerende en toezichthoudende orgaan dat beslist over alle zaken met betrekking tot benoemingen, toewijzingen, ontslag en disciplinaire straffen voor rechters en aanklagers in Turkije. Met het in werking treden van deze wet kan de regering Erdogan druk uitoefenen op rechters en aanklagers die zich bezighouden met onderzoek naar corruptie van de overheid en aanverwante zaken. Deze maatregel stuitte op veel weerstand binnen de EU omdat het ondermijnend werkt voor de verdeling van de macht binnen Turkije, en veroorzaakte een groot probleem in het toelatingsproces van Turkije in de EU.

 

  • 28 juni: Inwerkingtreding van pakket wettelijke maatregelen waarmee een nieuw soort rechter in het leven wordt geroepen: een ‘super strafrechter’ met verreikende bevoegdheden. Eén enkele super strafrechter heeft de eenzijdige bevoegdheid om onderzoeken te beëindigen of op te starten, en om allerlei bevelen uit te geven, waaronder een bevel tot inhechtenisneming, huiszoekingsbevel, arrestatiebevel, het bevriezen van tegoeden etc. Voor de inwerkingtreding van deze maatregel konden deze beslissingen alleen worden gemaakt door het vrede- en strafgerecht bestaande uit een panel van rechters in plaats van slechts één allesbepalende rechter. De nieuwe wet maakt hoger beroep naar aanleiding van de uitspraken van deze nieuwe superrechters onmogelijk; elk beroep wordt doorgeschoven naar een andere superrechter.

 

  • 28 juni: Reorganisatie van de Centrale Raad van Beroep, waarmee het rechtswezen ondergeschikt wordt gemaakt aan de regering door de inwerkingtreding van een andere maatregel binnen hetzelfde pakket wettelijke maatregelen zoals hierboven vermeld.

 

  • 18 juli: De Eerste Kamer van de HSYK benoemt zes superrechters waaronder rechters Islam Çiçek en Hulusi Pur, de twee rechters die, in eerste instantie, een grootschalig onderzoek beginnen naar de politie slechts 4 dagen na hun benoeming.

 

  • 20 juli: Premier Erdogan kondigt na zijn terugkeer uit Ordu aan dat de acties tegen de ‘parallelstructuur’ binnenkort zullen worden uitgevoerd door de nieuwe ‘superrechters’.

 

  • 21 juli: Klokkenluider Fuat Avni (@fuatavni) tweet dat overheidsfunctionarissen op dat moment de pro-AK partij media op de hoogte brengen van de arrestaties, die binnen enkele uren zullen plaatsvinden. Dit om de consistentie in de mediaverhalen en hun eigen bescherming te waarborgen.

 

  • 22 juli: Superrechters Islam Çiçek en Hulusi Pur starten, in eerste instantie, een grootschalig onderzoek naar de politie slechts 4 dagen na hun benoeming tot ‘super strafrechters’. Ismail Çiçek geeft opdracht tot arrestatie en ondervraging van meer dan 100 politieofficieren tijdens nachtelijke invallen. Met deze snelle actie maakt premier Erdogan zijn eerdere belofte dat deze nieuwe rechters de zogenaamde ‘parallelstructuur’ aan een nader onderzoek zullen onderwerpen, waar.
  • Islam Çiçek werd benoemd om één van de vorige rechters die toezicht hield op het onderzoek naar corruptie binnen de overheid te vervangen toen het bestaan van dit onderzoek op 17 december bekend werd gemaakt. Direct na zijn benoeming seponeerde rechter Ismail Çiçek prompt de zaak waarbij zakenmannen met nauwe banden met de overheid, zoons van de drie kabinetsleden en anderen binnen de kring van premier Erdogan betrokken waren. Hulusi Pur was de tweede rechter die na 17 december werd benoemd. Hij gaf opdracht tot vrijlating van de andere verdachten die in hechtenis waren genomen op verdenking van corruptie, omkoperij en witwasserij.

 

  • 24 en 25 juli: Premier Erdogan, Vicepremier Arinc en Vicepremier Atalay verklaren naar de pers eenduidig dat de onderzoeken zich zullen uitbreiden naar andere ‘velden’.

 

  • 23 juli: Vicepremier Arinc verklaart in een live interview dat indien de Hizmet beweging spijt betuigt en om vergeving van de regering vraagt, de zaak makkelijker kan worden opgelost. Deze woorden worden overal verspreid op de sociale media om de oprechte intenties van de acties te onderschrijven. Als premier Erdogan de volgende dag wordt geïnterviewd door de pers, weerlegt hij snel de uitspraak van zijn waarnemer waarin deze suggereert dat zij de macht hebben om een lopend onderzoek een halt toe te roepen.

 

  • 23 juli: Familie van de gearresteerde officieren wacht buiten het Caglayan rechtbank in Istanbul. Er is te zien hoe ouders, echtgenoten en kinderen bij elkaar zitten en samen lezen en eten. Ze hebben een aantal posters bij zich waarop ze hun steun betuigen aan hun dierbaren die gevangen worden gehouden. Dit schouwspel wordt uitgezonden tijdens het avondnieuws en doet veelvuldig de ronde via sociale media.

 

  • 24 juli: Ibrahim Okur, voorzitter van de 1e Kamer van de HSYK, het orgaan dat gaat over de benoeming van rechters en aanklagers, geeft in een televisie-interview voor CNN Turk toe dat ze geen omstreden figuren hadden moeten benoemen tot de ‘super strafrechters’ die nu het onderzoek naar de politie leiden. Okur laat zich ook uit over de herplaatsing, herbenoeming en degradatie van honderden aanklagers na de corruptieonderzoeken van 17 december. Hij zegt dat deze aanklagers onrechtmatig uit hun functie zijn gezet en dat dit ingaat tegen de principes van de HSYK.

 

  • 25 juli: Meer dan 20 politieofficieren die werden vastgehouden voor ondervraging zijn zonder tenlastelegging vrijgelaten. Na hun vrijlating deden zij verslag van de verschrikkelijke omstandigheden tijdens hun arrestatie en hun gevangenschap. Ze werden onder meer onderworpen aan slaapdeprivatietechnieken zoals het verblijf in overvolle cellen, verblijf zonder matras om op te slapen, de onophoudelijke aanwezigheid van felle tl-verlichting, ook ’s nachts, voluit werkende centrale verwarmingen ondanks de hete zomer, en andere vormen van marteling zoals het gedwongen toekijken hoe anderen eten terwijl de gevangen gehouden officieren zelf vastten.

 

  • 25 juli: na de uitzending van het avondnieuws en de verspreiding via de sociale media, voegen steeds meer mensen zich bij de familieleden van de gevangen gehouden officiers. Ze zitten, lezen, bidden en wachten samen bij de Caglayan rechtbank.

 

  • 26 juli,. Om 01:30 uur is de maximale periode, inclusief verlenging, waarin een verdachte zonder aanklacht kan worden vastgehouden, verlopen. De 49 politieofficieren die sinds 22 juli worden vastgehouden beroepen zich met hun advocaten op hun recht vrijgelaten te worden. Op het moment dat ze de uitgang van poort C bereiken, worden ze omsingeld door de oproerpolitie zodat ze niet kunnen vertrekken. De politieofficieren en hun advocaten gaan vervolgens op de grond zitten wachten, met de politie in een cirkel om hen heen. Deze situatie leidt tot de iconische foto (klik hier) die via de sociale media de hele wereld rondgaat. De officieren worden opnieuw in hechtenis genomen en de periode waarin ze zonder aanklacht worden vastgehouden, wordt onrechtmatig verlengd.

 

  • 27 juli: Volgens verschillende berichten, waarin premier Erdogan blijk geeft van zijn ergernis omtrent de media-aandacht die er voor de wachtende familieleden is, lijken er voorbereidingen te worden getroffen om de familieleden van de vastgehouden officieren die bij de Caglayan rechtbank, uiteen te drijven. De ouders, echtgenoten en kinderen van de vastgehouden officieren houden de wacht sinds 22 juli.

 

Read more:
Professor Johan Leman (foto: Brusselnieuws.be)
Gülen leerstoel: dialoog en transparantie

Door: Professor Johan Leman, professor in de sociale en culturele antropologie Toen enkele maanden geleden bekend geraakte dat aan de KU...

Close