Anderen over Fethullah Gülen

Dries van Agt, voormalig minister-president van Nederland:

“De ideeën van Fethullah Gülen zijn zeer belangrijk voor de Westerse wereld. Hij zorgt er voor dat de mens centraal staat in zijn doen. Zijn werk laat zien dat hij tegen oorlogen is en juist een bijdrage levert aan de wereldvrede.”
Tijdens het symposium Erasmus en Gülen, 28 oktober 2008.

 

Prof. dr. Annemarie Schimmel, Duits Arabist:

“Het idee van Fethullah Gülen aangaande ‘begrip, tolerantie en iedereen te aanvaarden in diens eigen hoedanigheid’ is erg evident. Dit zijn echt heel mooie en broodnodige idealen. Men moet niet trachten de ander door middel van dwang te veranderen. Dit gebeurt momenteel maar al te vaak. Er zijn veel mensen die, handelend vanuit een zendingsdrang, iedereen naar eigen voorbeeld wensen te veranderen.”

 

Bartholomeos, Grieks-Orthodoxe Patriarch:

De zeer geachte heer Fethullah Gülen is werkelijk een voorbeeld van vrede, tolerantie en de gemeenschappelijke universele waarden die zowel staatshoofden als de hele mensheid bindt. Wij houden allemaal van hem en respecteren hem.

 

Georges Marovitch, vertegenwoordiger van het Vaticaan in Istanbul:

Om mij heen kijkend zie ik mensen uit alle lagen van de bevolking en vraag mijzelf af: Wat brengt ons hier? Wat is de reden dat onze christelijke, islamitische en joodse broeders zich hier bevinden. Net zoals Roemi honderden miljoenen bij elkaar heeft gebracht, zo oefent ook deze liefdevol pratende, zeer geachte persoon een aantrekkingskracht uit op ons, waardoor wij hier bij elkaar komen. Deze hoogstaande persoon heeft het over liefde. Het is dezelfde liefde die ons hier brengt. Daarom bid ik voor hem. Hij heeft al onze gebeden nodig. Hij is wereldwijd een groot voorbeeld voor ons allen. Sommigen vragen welke krachten er achter hem schuilgaan. Daarop zeg ik: ‘Hij heeft slechts één wapen en dat is Gods liefde.’

 

Bülent Ecevit, voormalig premier van Turkije:

De heer Gülen heeft aangetoond dat de islam gepaard kan gaan met moderniteit, democratie en vooruitgang.
Bron: Ufuk Turu, Eyüp Can, İstanbul, 1996

 

Prof. dr. Thomas Michel, Secretaris-Generaal departement interreligieuze dialoog van het Vaticaan:

“In mijn optiek ligt de reden dat Fethullah Gülen zowel door ‘seculieren’ als door ‘streng-gelovigen’, zowel door ‘rechts’ als door ‘links’ wordt aangevallen, verscholen in het feit dat hij in deze kwestie, die hij overigens als een doodlopende weg beschouwt, geen partij kiest.

Ik leerde deze scholen kennen toen ik in 1995 in het plaatsje Zamboanga op het eiland Mindanao, in het noorden van de Filippijnen, hoorde van een ‘Turkse school’, enkele kilometers buiten de stad. Toen ik naar die school ging, viel mij als eerste het grote bord in de tuin op met de tekst ‘Filippijns-Turkse school voor tolerantie’. Dit was een verrassende naam in Zamboanga, een gebied waar 50% christen en 50% moslim is en al ruim 20 jaar verschillende separatistische Morobewegingen een gewapende strijd voerden tegen de strijdkrachten van de regering. Door de Turkse directeur en leden van het schoolpersoneel werd ik buitengewoon goed ontvangen. Op school studeerden meer dan duizend leerlingen en ze verbleven in (school)internaten. Van de school, waarvan een deel moslim en een deel christelijk was, het Turkse personeel en hun Filippijnse collega’s heb ik begrepen dat het geen loze kreet is om mee te pronken, dat hun school een instituut is dat is toegewijd aan de ontwikkeling van tolerantie. In een gebied waar ontvoeringen, guerrillaoorlog, kortdurende opstanden, arrestaties, verdwijningen en moorden door het leger en de militante troepen aan de orde van de dag zijn, biedt deze school aan moslim- en christenkinderen een opleiding van hoge kwaliteit, samen met een positief leven en wederzijdse relaties.”

Uit: Küresel Barışa Katkılarıyla Gülen Hareketi (“De bijdrage van de Gülenbeweging aan wereldwijde vrede”) onder redactie van Robert A. Hunt en Yüksel A. Aslandoğan.

 

Prof. dr. Hakan Yavuz:

“De tolerantie van Fethullah Gülen en de waarde die hij toekent aan de mens zijn prijzenswaardig. Ik ben naar de scholen in de Fergana Vallei geweest en heb daar veldonderzoek verricht. Het was voor mij een bron van trots. Gülens benadering en analyse van de islam kan een oplossing bieden voor hedendaagse behoeften. Gülen is een met zijn oren naar de Koran en de soenna, en met zijn ogen naar actuele thema’s gerichte eigentijdse moslimgeleerde en intellectueel.”

Interview met Hakan Yavuz, Nilgün Cerrahoğlu, Milliyet 18 september 1996.

 

Prof. dr. Nilüfer Göle:

“Zolang Turkije geen verbindingen kan aanleggen tussen zijn verleden en toekomst, traditie en moderniteit, tussen zichzelf en de wereld, zolang het land, in de woorden van de heer Fethullah Gülen Hodja ‘de metafysieke spanningen’ daartussen niet aankan, zal het zich opwinden. Grijpen naar geweld en uitbundig gejuich zijn de verschijnselen daarvan.

De denkwijze van Fethullah Gülen maakt het aantrekkelijk voor het individu om bescheiden te zijn, voor de gemeenschap om behoudend te zijn, en de islam voor de beschaving. Hij geeft het individu, dat klem zit tussen traditionele onderdrukking en moderne uitbundigheid, het voorbeeld van mensen die hun relatie met Allah niet zijn kwijtgeraakt en van zijn tolerantie.

De leer van Fethullah Gülen toetst het westerse modernisme aan het islamitische conservatisme, geeft daar betekenis aan en wil zelfs moderniteit afpakken als bezit van het Westen. Hij haalt de keten van waarden overhoop waarin moderniteit en verwesterlijking worden vereenzelvigd, waar bescheidenheid en individualiteit tegen elkaar ingaan, conservatisme en moderniteit in conflict met elkaar raken. Wat moderniteit zal belichamen en wat beschaving zal brengen zijn wetenschap, kunst en schoonheid die ‘rondom de wortel van hun eigen geloof’ opnieuw worden vormgegeven.

De Fethullah Hodja-beweging is zowel modernistisch als islamitisch; zij onderscheidt zich van alle andere opvattingen die helemaal opnieuw willen beginnen. De staat (staatloos zijn, betekent wanorde) en democratie (die als een proces wordt gezien) ziet zij los van islamitische bewegingen, zonder hun legitimiteit ter discussie te stellen. Zodoende breekt zij niet af, zoals de bewegingen die tegen het systeem zijn en een vijand willen aanwijzen. Integendeel, zij vormt de geboorte van een moslimbeweging en verwoordt de pretentie een beschaving te zijn op rustige wijze, op een wijze die ver af staat van reactie, gewelddadigheid, kinderziekten, en zij vormt haar eigen elite.”

 

Prof. dr. Şerif Mardin:

“Ik vond het persoonlijk erg interessant dat Fethullah Gülen sprak over de verschillen tussen ‘maatschappij’ en ‘gemeenschap’. Het feit dat de maatschappij is gebaseerd op belangen, wat noodgedwongen het principe met zich meebrengt de belangen van morgen nu al te berekenen, verzwakt deze bouw en zoals Weber dat ook heeft gezegd, sluit de mens na enige tijd op in een ‘metalen kooi’. Het zou ieders doel moeten zijn om op deze weg verder vooruit te komen. Er is ook geen twijfel mogelijk dat het geloof hierbij een stevige basis verschaft. Fethullah Hodja heeft het over de versterkende kracht van dit geloof. En inderdaad, bij mensen die door zijn ideeën zijn geïnspireerd, is het mogelijk voorbeelden van opoffering te zien die we in deze tijd maar mondjesmaat tegenkomen.
Dat de levendigheid in de islam vandaag de dag wordt gewaarborgd, komt bij moslims voort uit de noodzaak om te discussiëren. De aanwijzingen van Fethullah Gülen om deze noodzaak te erkennen, zijn hoopgevend.”

 

Nevval Sevindi:

De algemeen directeur van een school knoopte een hechte band aan met twee Koerdisch sprekende nieuwe leerlingen en luisterde naar hun problemen. Hij liet hen eten, drinken en wees hen een plaats aan om te slapen. Maar 15 dagen later werden deze kinderen onhandelbaar. Zij sloegen de ruiten stuk en beschadigden het meubilair. Later bleek dat het hun bedoeling was om de directeur kwaad te maken en zich te laten slaan en/of van school te laten sturen. Zo wilden zij zeggen: ‘Dit is hoe de Turken ons behandelen.’ Maar zij werden met grote liefde bejegend, dat zij uiteindelijk het volgende toegaven: ‘Er werd ons zoveel negatiefs verteld, dat we jullie haatten. Wij waren gekomen om de school in brand te steken, maar dat hebben we niet gedaan (…)’ Een leerling uit Cizre (in Zuidoost-Turkije) schrijft in zijn brief het volgende: ‘Ik beschouwde de Turken altijd als vijand totdat er een studieruimte werd geopend ter voorbereiding op de universiteit. Ik ben van jullie allemaal gaan houden. Als jullie hier eerder naartoe gekomen zouden zijn, dan zou er misschien geen enkel terrorisme hebben bestaan. Mijn oom ging de bergen in, misschien zou hij dat niet hebben gedaan.’

 

Ahmet Turan Alkan:

Fethullah Gülen bevindt zich op geestelijk vlak op het kruispunt tussen ‘intellectueel’ en ‘wijsgeer’. De culturele verworvenheid waarover hij beschikt, laat een verbazingwekkende polyfonie zien. Zijn kijk op zaken, gebeurtenissen en de wereldbevolking, de vastberadenheid en voldane (gemoeds-)toestand zijn die van een volmaakte gelovige. De prijs van het vaandel des geloofs en de vlag der intelligentie die aan één persoon worden gegeven, is hoog en kan alleen worden betaald door het afleggen van een soort ‘lijdensweg’. Wij hebben de plicht om een dergelijke geestesactie die zo hoog heeft kunnen komen, op zijn minst met respect te benaderen.

 

Ali Bayram:

Dat vorm wordt gegeven aan normen van burgergemeenschap die onbekend zijn, omdat ze niet lijken op die van het Westen, dus burgerondernemingen als sociale diensten die goed opgeleid zijn en kenmerkend zijn voor Anatolische tradities, en evenzo door fondsen die kenmerkend zijn voor de tradities, is voor de gemeenschap van Fethullah Hodja zowel een bron van maatschappelijke erkenning als het leggen van een relatie met het verleden en de cultuur van de samenleving. Het is een blijk van de wens tot eenwording en modernisering die voortvloeit uit de cultuur.

Deze stem maakt het belang van interpretatie in de islam, de relatie ervan met de dynamiek van deze tijd en het bestaan van verschillende interpretaties, legitiem vanuit de godsdienst en voor de gelovige groeperingen. Stemmen als die van Fethullah Hodja, die in het kader van deze visie het bestaan van verschillende islamitische en niet-islamitische groeperingen als natuurlijk beschouwen, zijn de grootste middelen om de islam aan deze tijd aan te passen, wat voortkomt uit een beoordeling (idjtihad) en interpretatie (tafsier).

Zoals Şerif Mardin ook aangaf, wat zowel de islamitische gemeenschappen als de Anatolische onderscheidt, is dat zij, anders dan in het Westen, beschikken over een activiteit die persoonlijke en individuele relaties compenseert met de relaties die worden bepaald tussen gezamenlijke groepen. Het begrijpen van de Edele Koran, het woord van Allah, en die door niemand anders kan worden begrepen en niet vergeleken kan worden met dat van iemand anders, en de heilige bronnen is in de islamitische traditie mogelijk met behulp van gidsen. Religieuze leiders die tot gidsen zijn geworden, komen ook te beschikken over de gemeenschapskracht van moslims.

Maar wat is de Fethullah Hodja-beweging dan? Laat ons deze vraag, die wij al vele malen hebben beantwoord, hier nogmaals beantwoorden:

  1. De Fethullah Hodja-beweging is een beweging die, in tegenstelling tot de politieke islam die de laatste jaren aan invloed heeft gewonnen, in de verkondiging van de islam niet uitgaat van de gemeenschap maar uitgaat van de mens. Het gaat over een algemeen ethisch project in plaats van het vestigen van een godsdienstige leefwijze.
  2. Ook al gaat de beweging ter bescherming van de islam uit van de heilige bronnen, beschikt zij over een gemeenschapsproject dat is gebaseerd op het ontwikkelen van een mentaliteit die naar buiten is gericht, dus de ‘gelovige’ aanspoort tot wetenschappelijke strijd, moeite en migratie door hem uit te dossen met wereldlijke kennis en de kracht die daarmee gepaard gaat, in plaats van het creëren van een introvert, abstract model.
  3. Deelname aan de islam maakt zijn relatie af met actie, of beter gezegd: hij onderschrijft zijn relatie met actie. Actie zijn de initiatieven, investeringen en stappen die worden ondernomen bij het verwerven van de status van een goede gelovige. Wat een goede gelovige bepaalt, is dat hij ethiek en kennis op de voorgrond zet bij zijn verkondiging, dus een goed voorbeeld neerzet.

 

Ali Sirmen:

Het heeft geen zin om te discussiëren over of dit gedrag ‘takiyya’ is of niet (d.w.z. of hij zijn ware geloof verbergt). In een democratie is het nodig om de bedoelingen van individuen voor waar aan te nemen tot het tegendeel bewezen is of er serieuze aanwijzingen zijn dat overtuigingen verborgen worden gehouden. Het tegenovergestelde gedrag zou betekenen dat mensen worden beoordeeld op grond van vooroordelen in plaats van hun woorden en daden, en dit zou niets anders zijn dan het recht van de inquisitie.

Şahin Alpay:

We zijn er nu getuige van dat de meer gematigde ‘tolerantere’ islam van Fethullah Gülen niet wordt gepolitiseerd, maar dat de nadruk wordt gelegd op de culturele islam. Godsdienst is een van de belangrijkste en sterkste verworvenheden van de zingevende en culturele wereld. Het tenietdoen van de godsdienst, is, zoals vele ervaringen hebben uitgewezen, een zinloze inspanning die een negatief effect heeft. Godsdienst is niet de drugs van de maatschappij, maar misschien haar cement. Modernisering kan godsdienst versterken in plaats van haar teniet te doen.

 

Üzeyr Garih (1929-2001), ondernemer:

De Almachtige God heeft de mens als het ware als een biologische computer geschapen. Hij heeft er een psychologisch programma in geïnstalleerd. Dit is weliswaar gebaseerd op verdediging, begeerte en egoïsme, maar het zijn opvoeding, religie en geloof die dat zullen beheersen. Ik denk dat de liefde voor mensen en voor God deze gevoelens ergens in werking zullen zetten. Dat kan alleen door opvoeding. Ik wil met name Fethullah Gülen Hodja bedanken die zoveel belang hecht aan opvoeding.

 

İhsan Kalkavan, ondernemer:

Na mijn ontmoeting met Fethullah Gülen, voelde ik de trots, het genoegen en geluk om kennis te hebben gemaakt met iemand die zo nationalistisch is, brandt van vaderlandsliefde, iemand die het onderwijs, dat het grootste probleem van de toekomstige gelukkige dagen van Turkije is, tot een aangelegenheid van het hart heeft gemaakt.

 

Jak Kamhi, ondernemer:

Ik volg al geruime tijd de tolerantie-initiatieven van Fethullah Gülen en juich deze toe. Dankzij deze initiatieven kunnen we vandaag de dag de prijzenswaardige waarden van onze samenleving breed etaleren in heel de wereld. Grote rampen die elders zijn doorleefd, maar ook hetgeen in Duitsland is voorgevallen zullen we ook na duizend jaar niet vergeten. Het komst steeds weer terug, niets in de geschiedenis kan worden gewist. Zo ook de Fethullah Gülen-beweging, die ik van harte toejuich. Laat ik hier aan toevoegen dat, indien mijn voorouders deze tolerantie niet van de Ottomanen had ondervonden, ik vandaag niet in leven zou zijn.

 

Ayşe Şasa, scenarioschrijfster:

Als ik Fethullah Gülen Hodja-efendi lees, krijg ik het gevoel dat na een geleidelijk verval van driehonderd jaar dat een bepaald gebied de hoop op de toekomst en dromen te ontnemen, dat gebied weer op het punt staat om helemaal opnieuw, schitterend, een zover het oog reikt uitgebreide en universele krachtsinspanning te tonen.

 

Bulut Aras, acteur:

De toorts die Fethullah Gülen heeft aangestoken, het licht dat hij heeft ontstoken, zal de gehele wereld verwarmen en verlichten en aanleiding geven tot de opvoeding van een schitterend mooie gouden generatie.

 

Alparslan Türkeş (1917-1997), voormalig partijleider van de MHP (Milliyetçi Hareket Partisi ofwel ‘De Partij van de Nationalistische Beweging’) en auteur:

Fethullah Gülen Hodja-efendi heeft een welverdiende troon in het hart van het Turkse volk weten te plaatsen. De werken van Hodja-efendi, die reiken van Europa tot en met Griekenland, van Canada tot en met Jakoetsk, die zelf verder helemaal niets in de wereld heeft aan persoonlijke bezittingen, zich volledig heeft toegewijd aan de verspreiding van kennis en die de spirituele dynamiek van ons land is, zijn in ieder opzicht achtenswaardig.

 

Hüsamettin Cindoruk: voormalig partijleider van de DYP (Doğru Yol Partisi of ‘Partij van het Rechte Pad’):

Hodja-efendi is iemand die ik liefheb en respecteer. Echter, iedereen, te beginnen met het leger, vraagt: ‘Hoe kan iemand als u die seculier, democratisch en beschaafd is van Fethullah Gülen houden?’ Sommige kringen hebben twijfels die voortkomen uit een gebrek aan dialoog. Ze denken dat Gülen op een dag zal zeggen: ‘Tot hier. Laten we er een eind aan maken.’ Terwijl, als ze kennis met hem zouden maken en met hem zouden praten, ze zouden zien dat daar geen sprake van is.

 

Mesut Yılmaz, voormalig partijleider van de ANAP (Anavatan Partisi of ‘Partij van het Moederland’):

Deze diensten die vandaag de dag enorme proporties hebben aangenomen en al de fondsen en giften die deze diensten mogelijk hebben gemaakt, zijn eigenlijk allemaal het gevolg van het gevoel van vertrouwen dat in de persoon van Fethullah Gülen Hodja-efendi gesymboliseerd is.

 

Muhsin Yazıcıoğlu, partijleider van de BBP (Büyük Birlik Partisi of ‘Partij van de Grote Eenheid’):

Fethullah Gülen Hodja-efendi heeft in Turkije een zeer belangrijke periode ingeluid op het gebied van onderwijs. Hij is een van de weinige personen die zich ervan bewust is dat het onderwijs de basis vormt voor ons volk om een verlichte, vredige en sterke toekomst te kunnen inrichten. Niemand kan een mens die met onderwijs en kennis is omgeven, gemakkelijk bedriegen. Fethullah Gülen heeft ervoor gezorgd dat de jeugd die richting op werd geleid. Hij heeft geprobeerd een jeugd op te leiden die zich afzijdig houdt van alle vormen van terreur en geweld, die volksgericht is, nationaal denkt en die geen problemen heeft met de staat als organisatie, maar die wel openstaat voor verandering en geschikt is voor verbreiding.