Het interview van Nuriye Akman in Zaman Daily
‘Turkije Is Nog Lang Niet Waar het zou Moeten Zijn’
In het belang van de toekomst van de wereld, denk ik dat de gelovigen, mu’mins (zij die in Allah geloven), en met name de Moslims in Turkije, zich zorgvuldig moeten voorbereiden. Ik wil hierbij de uitspraak van leermeester Bediuzzaman [Said Nursi] opnieuw onder de aandacht brengen: “De geesten dienen verlicht te zijn met het licht van de wetenschap, de harten met het licht van het geloof.” Na eeuwen van elkaar te zijn gescheiden, dienen hart en geest opnieuw met elkaar te worden verbonden. Mensen zouden moeten kijken met hun hart. Met hun innerlijke hart zouden zij het geheim van Allah moeten aanschouwen. Ze moeten hun leven ten dienste stellen van Allah, en tegelijkertijd weten hoe ze het universum zorgvuldig moeten onderzoeken zoals een Westerling dit doet. Ze dienen de wereld en de mensheid aandachtig te bestuderen. Ze zouden hun plek in de wereld moeten innemen (ik zeg dit met betrekking tot mijn eigen volk). Wat mijn eigen gevoelens, onderzoek en gedachten betreft; als kind van zo’n sterk en geweldig volk, moet ik vaststellen dat ik verontrust ben over onze huidige situatie. Er vinden vele incidenten plaats in de wereld, er worden beslissingen genomen, plekken en posities verdwijnen of worden “binnengevallen” of “gedemocratiseerd”, mensen worden geboeid en meegenomen; ons volk wordt echter niets gevraagd. Ons volk speelt geen enkele rol in deze kwestie, en wordt niet eens waardig genoeg geacht om een podium aan te geven. Mensen praten vanuit hun eigen standpunt over de kwesties die spelen. Wij denken dat we heel goed in staat zijn om zelf een statement te maken door een plek in te nemen. We kunnen geen dingen doen die we graag willen zonder een plek in te nemen.
Als democratie een goed, op de mens gericht, systeem is, kunnen wij geen democraten zijn indien wij slechts aan onszelf denken. Anderen hebben wat dat betreft aan ons getwijfeld. Duizenden rechtszaken zijn tegen ons aangespannen op grond van schending van de democratie en de rechten van de mens. Kan het in een dergelijk Turkije werkelijk kwaad als we ons eerst niet bemoeien met kwesties betreffende de mensenrechten, vrijheid van geweten, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van gedachte, vrijheid van leven? We zijn niet in staat om te zeggen ‘Laat ons dit soort dingen niet tot onderwerp van discussies maken in een maatschappij met gemeenschappelijke belangen.’ In plaats hiervan, proberen we deze dingen te doen terwijl we de toegang tot de Europese Unie als een excuus gebruiken, ongeacht wat de anderen zeggen. Ik vind dit een blamage voor ons. Het brengt een idee teweeg dat we zomaar een landje zijn dat gisteren pas ten tonele verscheen. Dit stuit me enorm tegen de borst. We staan te midden van andere landen; landen die ooit een bondgenootschap aangingen. Er zijn met onze hulp onrechtmatigheden van het toneel verdwenen, maar nu, om over onze rechten te beschikken, moeten we ergens op leunen. We vragen ons af of we ons tot Amerika, Europa of Rusland moeten wenden. Dit land dient zichzelf te zijn en op te staan. Het moet zijn eigen problemen oplossen.
Jij hebt ooit goed commentaar geleverd tijdens een brainstormsessie over vrienden die hun observaties niet delen, en fouten maken met betrekking tot ijtihad (het proces van het maken van een beslissing door onafhankelijke interpretatie van de bronnen), die mij in kleine kring onopzettelijk tekort doen door een buitensporige hoeveelheid respect voor mij te tonen. Ik zal dit niet zeggen over mijn interview, want dit zou respectloos zijn naar jou. Maar Turkije kampt met dezelfde problemen. In Turkije, kunnen mensen geen uitdrukkin geven aan hun gedachten. Het land zou een ander soort democratie kunnen vormen. Een democratie die ook een dimensie van het hiernamaals bevat. Met andere woorden; het zou een deur moeten hebben die zich opent naar de andere dimensie. Democratie moet kloppen met mijn verlangens ten opzichte van de eeuwigheid, mijn observaties met betrekking tot de eeuwigheid, en de observaties die verband houden met de wereld voorbij deze wereld. Anders is zij niet volledig. Mijn heelheid, als mens, hangt helemaal af van deze democratie, al heeft ze geen zeggenschap over mijn heelheid; dat zou een tekortkoming zijn van de democratie. In Turkije, worden deze tekortkomingen nog steeds ervaren. En mensen die dit verkondigen, en zelfs de mensen die dit mogelijk zouden kunnen gaan verkondigen, worden opgejaagd als criminelen; allemaal op grond van de mogelijke gevolgen in plaats van op grond van een werkelijke misdaad. Ook worden mensen om deze redenen verbannen. Turkije heeft een lange weg te gaan. Mijn idee is, maar wie ben ik, dat Turkije nog lang niet is waar het zou moeten zijn.
Turkse mensen zijn niet dom. Zelfs hier in Amerika nemen Turkse intellectuelen en wetenschappers belangrijke posities in. Ze nemen hun verantwoordelijkheden op vooraanstaande plekken. Dankzij het systeem hier, schitteren onze mensen als sterren. Turkse studenten komen hier naartoe en boeken voortreffelijke resultaten. Deze prestaties ondermijnden gelukkig mijn zieke gedachte dat wij nergens toe in staat zijn. De breinen van onze mensen voldoen aan alle criteria. Ze zouden zelfs de wereld kunnen leiden. Maar ondanks dit alles houden wij de gedachte in stand dat wij continu op iets of iemand moeten leunen, dat wij niet zelfstandig kunnen functioneren. Het is belangrijk dat we onszelf ontdoen van de gedachte “als er maar iemand is, kunnen we blijven staan”. We moeten dit zelf proberen, we moeten zelfstandig gaan staan. Zelfs tegen gehandicapten wordt gezegd, “probeer eerst op te staan”. Vervolgens kunnen ze het stellen zonder hun krukken, en leren ze zelfstandig te staan. Er is echter een heel kleine oligarchische minderheid die om één of andere reden niet kan omgaan met het idee dat onze mensen zichzelf willen zijn. Wie dit ook mogen zijn, hoe zij ook mogen denken; zij verpesten de toekomst door de maatschappij te veroordelen tot de benauwdheid van hun eigen bekrompenheid.
Welk woord zou uw verblijf hier het beste verklaren? Ballingschap, migratie of vlucht?
Het vonnis houdt verband met de intentie. Ik ging naar het ziekenhuis voor controle. Ik kwam hier om te herstellen van mijn aandoening. Ik kan dus niet zeggen dat ik immigreerde om mijn ideeën en mijn cultuur uit te leggen. Nu ben ik hier überhaupt niet toe in staat. Ik zie geen andere mensen. Ik wilde dat ik met een dergelijke intentie was gekomen. Ik wilde dat ik de kans had om iets te vertellen over de 5.000 jaar oude cultuur van mijn volk, zoals Bediuzzaman deed. Ik wilde dat ik op verschillende plekken seminars had gegeven, en had deelgenomen aan conferenties. Ik ben wel uitgenodigd voor conferenties, maar kon hier geen gehoor aan geven. Ik moest ergens een document naartoe sturen. Nu willen ze een document uit Barcelona. Ik heb hier zelfs nog de voorbereidingen voor getroffen, maar ik zag er uiteindelijk vanaf. Zo zit ik eigenlijk niet in elkaar, maar er zijn veel mensen die aandringen, “Je moet je bij hen aansluiten in het kader van wereldvrede, tolerantie en dialoog.” Ik ben altijd aan het twijfelen. Ik heb nooit gezegd, “De almachtige Haqq erkent mijn inspanningen.” Dit zie ik als shirk (het geloof in partners van Allah). Allah doet alles. Wanneer iemand in Turkije echter een goede daad verricht, vinden sommige mensen dit moeilijk te verteren. Ze houden alle leuke dingen het liefst voor zichzelf. Het stoort hen. Als iemand je een vredesheld noemt, zullen ze volgens mij sterven aan een hartaanval. Dit neem ik allemaal in overweging waardoor ik niet kan zeggen dat ik actief aan het werk ben. Ik ben hier gekomen om behandeld te worden en ik zie alle reden om hier langer te blijven. Kwetsen kan ik namelijk niet zo goed als sommige anderen, ik ben er niet toe in staat. Ik heb geen klauwen en kan niet krabben. Zij bijten en komen ermee weg. Zij krabben en verscheuren dingen; ze spreken om mijn eer te bezoedelen, mijn trots. Ik heb mijn religie en leef volgens die religie. Ik leef op zo’n manier dat ik niets aan niemand verschuldigd ben; de andere partij heeft echter helemaal geen kaas gegeten van menselijke waarden. Ze zijn zich er simpelweg niet van bewust dat, wanneer ze mijn rechten schenden, ze tegelijkertijd de menselijke waarden vermorzelen. Dit alles in overweging nemend, denk ik dat het beter is om te wachten op een tijd met meer positieve energie. Ondertussen leef ik verder met de gedachte “Ze weten niet beter, maar ik wil me er in ieder geval niet over opwinden, en ik zal me niet laten vernederen of beschadigen.” Ik zit hier en ga er onder gebukt. Zolang ze (de Amerikanen) niet zeggen, “eruit”, wacht ik tot de sfeer in Turkije iets rustiger is geworden. Nu zeg ik, “Ik ben gekomen als een immigrant; laat het een goede daad zijn.” Sommige vrienden komen me opzoeken, al zijn ze in aantal geslonken.
Past het woord “ballingschap” u?
Wanneer ik alles beu ben, praat ik van ballingschap. En ik vind troost in deze term. Enkele van de meest waardevolle mensen zijn verbannen. Zelfs Abdulhamit, iemand die een enorme liefde voor zijn land voelde, is verbannen. Mehmet Akif [Ersoy], Namik Kemal; veel mensen leefden in ballingschap. Ik vind het ongepast om deze mensen als buitenstaanders te bestempelen, of om te zeggen dat ze bij de “andere kant” horen, maar ook Trotsky werd naar Mexico verbannen om zijn ideeën.
Indien er een opiniepeiling zou worden uitgevoerd in Turkije, zou blijken dat veel mensen van mij houden. Er is bij mij dan ook geen sprake van schaamte. Ik ben geen dief. Ik heb geen hap genomen van een haram (verboden) vrucht, Allah zij geprezen. Ik heb niet gestolen. De posities van mijn broeders en zusters laten niets in het ongewisse. Ze zijn bezig met hun bedrijven. We komen niet bepaald onder een steen vandaan. Hiermee wil ik zeggen dat we een grote familie hebben. Maar ja, wat kunnen we doen? Laat mijn broeders en zusters met rust. Ik moet zeggen dat, sinds ik vanuit verschillende hoeken geteisterd word, ik van binnen bloed.
Op welk teken wacht u voordat u terugkeert? Wacht u tot deze mist is opgetrokken?
Mijn gezondheid staat me niet toe om naar tekens te kijken of te luisteren. Ik heb hier geen problemen. Ik ben namelijk single. Ik ben diabeet, ik eet kleine porties. Ik heb niet veel nodig om tevreden te zijn. Ik heb, bij de gratie van Allah, 40-50 boeken geschreven en leef van de royalty’s. Ik heb in dit opzicht geen problemen. Ik verblijf waar ik me goed voel. Zolang de situatie onstuimig is, blijf ik hier. Ik wil niet de oorzaak zijn van nog een Dag des Oordeels in Turkije. Veel mensen wachten tot er aan de bel (Sur) getrokken wordt
Met betrekking tot de reden voor zijn komst naar Amerika (zijn gezondheid), zegt Fethullah Gülen, “Ik zou willen dat ik hier was gekomen met de intentie om te immigreren.” Gülen benadrukt dat, wanneer hij moe is van alles, hij het gevoel heeft dat hij is verbannen. Over degenen die stukken hebben geschreven om zijn terugkeer naar Turkije tegen te houden, zegt hij, “Mijn gezondheid staat me niet toe om naar ze te luisteren. Zolang de situatie onstuimig blijft, voel ik me niet geroepen om de aanleiding te zijn voor nog een Dag des Oordeels in Turkije.”
‘Necip Fazil Wilde de Risale-i Nur Collectie Vereenvoudigen’
31 March 2004 02:00
Wat is uw mening ten opzichte van de vertaling van de Risale collectie in een taal die de hedendaagse mens beter begrijpt, om een ieder zo de gelegenheid en het plezier te bieden om de collectie te lezen? Mensen die Engels kunnen lezen begrijpen de collectie namelijk al aardig goed. Bent u hier een voorstander van?
Er zijn mensen die hun hele leven hieraan hebben gewijd, die hebben gezegd, “Dit is het doel van mijn leven.” Ik geloof dat het belangrijk is om hun ideeën te respecteren. Sta me toe u van een anekdote te voorzien die hiermee samenhangt:
We waren uitgenodigd bij, wijlen, Necip Fazil (Kisakurek, een vermaarde Turkse dichter) op een conferentie in Kirklareli. Ik predikte daar destijds. Hij kwam daar met zijn leerlingen. De vriend die hem daar met de auto naartoe bracht, zocht zijn heil liever in Nurs, hij was een vriend die Bediuzzaman (Said Nursi) respecteerde. Onderweg hadden zijn manieren, en zijn houding en gedrag een grote invloed op Meester Necip Fazil. Hij sprak zijn lof uit over hem. Die avond aten we samen en we hadden fijne gesprekken. Ik uitte mijn respect (voor Necip Fazil). Necip Fazil zei tegen mij – en ik biecht dit in alle eerlijkheid op – : “Bediuzzaman is een groot man, net als de architect van de Sultanahmet (Moskee). Het is een groot man met grote ideeën. Er wonen echter ook mensen onder de brug. Deze mensen begrijpen Bediuzzaman en de opmerkingen over de geweldige architectuur niet. Ik wilde dat men mij toestond om het (de Nur Collectie) te vereenvoudigen tot het niveau van de mensen die onder de brug wonen.” Hierin zie ik de nederigheid en de sterfelijkheid van Necip Fazil. Ik zei hem in mijn eigen taal: “Mijn meester, dit ligt buiten mijn bereik. Er zijn mensen die hem van nabij bijstonden, die hem adviseerden, die zijn boeken schreven, publiceerden en verspreidden. Deze beslissing is geheel aan hen. De bemiddeling is echter wel aan mij. Ik kan hierin bemiddelen.” Hij werd ineens veel zachter. Hij schreef zelfs een aantal opeenvolgende edities van het “Grote Oosten” (Buyuk Dogu). Onze vrienden hebben deze stukken onder de loep genomen. Een erg loyaal persoon, die zijn leven zou geven voor de Meester, heeft ze onder onderzocht.
Hij stelde het dus niet op prijs.
Dat klopt. Later kwam wijlen mijnheer Bekir Berk. Hij doelde op Necip Facir toen hij tegen me zei: “Wat heb je gedaan, Keceli? Je hebt een behoorlijke indruk gemaakt op deze man. Je hebt hem een boek beloofd. Ik hoorde dat je hem de Kulliyat Collectie wil geven. Geef het hem maar.” Ik ging naar Istanbul en gaf hem de boeken. Een vriend met wie hij had gegeten was die dag ook bij mij. Ik werd toen echter gebeld door iemand die niet op dezelfde manier denkt als wij, maar wiens gevoelens ik niet kan kwetsen. Hij gaf me een flinke uitbrander. “Deze boeken kunnen niet zomaar aan iedereen gegeven worden. Wie is hij om ze te vereenvoudigen?” Ik zei tegen mijnheer Berk: Mijn broer, je maakt me kapot. Ik heb beloofd dit te doen. Ik ben hier gekomen, was overgeleverd aan zijn woede.” Hij antwoordde: “Mijn broer, we kunnen niet alles begrijpen. Zij weten beter.” Hij heeft ook respect voor degene die deze woorden sprak. Hij liet de hele kwestie gemakkelijk aan zich voorbijgaan.
Dit is een goed voorbeeld van een bekrompen geest, nietwaar?
Op die manier wil ik niet denken; deze man is overleden en hij heeft belangrijke dingen gedaan. Maar ik wilde dat het niet zo was. Het had gedaan kunnen worden door iemand als Necip Fazil, met een zekere geloofwaardigheid en stijl, samen met degenen die van hem houden. Het is te laat. Ik heb sommige stukken vereenvoudigd zonder het recht te hebben om dit te doen; vervuld van angst en met mijn eigen onsamenhangende zinnen. Het is uiteindelijk een boek geworden dat bestaat uit uittreksels. Toen schreef iemand mij een brief, iemand met een diep geloof in deze werken en iemand die ze als heilig beschouwt. Op deze gevoelens heb ik ook met respect gereageerd. Ik heb, op mijn beurt, een stuk geschreven, “Inksiar” (vloek) genaamd. Hij schreef mij echter een brief, vol loyaliteit, waarin stond: “Jij vervalt niet in wanhoop, jij ervaart geen vloek.” Ik stopte met het vereenvoudigen. Ik heb in ieder geval geprobeerd om het, onbegrepen, Soefisme te integreren in het concept van de volgers van Mohammed en zijn vrienden, als ook de gemeenschappen van de sektes (ehl-i sunna vel-cemaat), met het “Kalbin Zumrut Tepeleri” (Kernconcepten bij het praktiseren van het Soefisme). Ik had in eerste instantie geen plan in mijn hoofd. Toen zeiden vrienden: “Ga ermee door. Het gaat goed. Het is belangrijk voor de toekomstige generaties. Soms wordt er binnen het raamwerk van de Soennieten misbruik gemaakt van Tasavvuf (Soefisme); het (Kalbin Zumrut Tepeleri) wordt onderworpen aan interpretatie, het zou goed zijn.” We gingen er een enorm avontuur mee aan. Ik heb mezelf twee keer voor mijn kop geslagen.
Later gingen andere uitgeverijen door met het vereenvoudigen van “Sozler” (de Woorden), door de woorden eronder te zetten. Nu zegt niemand meer iets; wat ik echter goed vind, is dat mensen in staat zijn om sommige dubbelzinnige teksten en de oorspronkelijke bedoelingen ervan direct te begrijpen, al is het niet in de mate waarop iemand die ze veelvuldig bestudeert, ze begrijpt. Ik ben het eens met jouw idee van vereenvoudiging. “Maar ik vraag me af of mijn beperkte geest ze niet zou begrijpen? Is er iets wat ik niet begrijp?”, vraag ik mezelf af.
Ik wil één van mijn herinneringen met je delen. Met dezelfde intentie, werden sommige vereenvoudigde delen gepubliceerd in het Sule tijdschrift. Ik was destijds in Konya. Ik liep een boekenwinkel binnen met het plan om de uitgave van die maand te kopen. Een meisje van wie ik niet had gedacht dat ze geïnteresseerd zou zijn in Islamitische onderwerpen, kwam binnen. Met opwinding in haar stem vroeg ze: “Is de Sule al binnen?” Ik voelde tranen opkomen. Maar er zijn mensen die zeggen: “Waarom is het vereenvoudigd? Het is volledig verdraaid.” Ik wil niet zeggen dat ze hiermee de plank volledig misslaan. Maar ik vraag me af, is het niet beter dat het werk van deze grote man, deze architect van de gedachte, vereenvoudigd wordt door iemand die zich op prachtige wijze en met stijl weet uit te drukken, op een manier die iedereen begrijpt? Het is vertaald in het Engels, het wordt in Engeland gelezen. Het is van het Engels naar het Spaans vertaald. Het wordt in Argentinië gelezen. Het is vertaald in het Portugees, en wordt in Brazilië gelezen. Het is vertaald in het Duits, en wordt in Duitsland gelezen. Het is zelfs vertaald in talen van het Verre Oosten, en in het Koreaans.
Iedereen heeft er profijt van. De ware bron echter, is gelegen op de plek waar Bediuzzaman opgroeide. Hij kent de psychologie van de maatschappij op zijn duimpje. Die maatschappij begrijpt de dingen die hij schreef erg goed. Hij was geen vreemde voor hen. Maar, er is sprake van een taalbarrière. Wat zou er zijn gebeurd als hier geen sprake van was? Degenen die de Risale-i Nurs weerstaan (als een spirituele verklaring, of een verklaring van de betekenis van de waarheden van het Heilige Boek), weerstaan het onaangedaan. Wanneer ze erover horen, raken ze uitzinnig.
Niemand heeft het alleenrecht op deze kunstwerken… Waarom zouden de woorden slechts voor een enkeling beschikbaar moeten zijn?
Wie zal het zeggen, misschien is dit onze zwakheid. We worden volledig gemotiveerd door het idee van tolerantie. Terwijl we over de hele wereld op zoek zijn naar tolerantie, kwetsen, beledigen en dwarsbomen we onze naaste vrienden met wie we veel delen en met wie we baat hebben bij dezelfde bronnen… Je hebt het over “tolerantie”, maar waarom kwets je je eigen vrienden? Ik vraag me af of we hierdoor worden beïnvloed. Of, begrijpen we de betekenis van respect verkeerd? Doen we eigenlijk iets anders? Of kan het zo zijn dat we dit niet moeten doen uit respect voor copyright? Wie zal het zeggen? We zijn belast met complexen waar ik niets over weet. Ik zou het natuurlijk niet in mijn hoofd halen om zoiets te doen. Bovendien, moet ik bekennen dat ik niet in staat uitdrukking te geven aan zoiets. Een diepzinnig persoon die de taal uitstekend beheerst en dit met een partner doet, ondervindt geen terughoudendheid. Bovendien, doen we bij onze citaten precies hetzelfde.
Wie heeft dan het alleenrecht? Kunt u namen noemen?
Het is niet zo dat één persoon het alleenrecht heeft. Er bestaat al een tijd een aantal uitgeverijen. Op een goede dag, was ik aan het bidden met iemand op wie ik gesteld ben, een alom gerespecteerd man om zijn activiteiten op het gebied van onderwijs. I geloof dat ik de Imam was. Hij zei tegen mij: “Mijn vriend, de Meester zou niet zo veranderd moeten worden. Er bestaan uitspraken van de meester die, al lijken ze makkelijk en eenvoudig, een erg diepe betekenis hebben.” Hij gaf me het volgende voorbeeld: “In deze grote moskee van het universum, leest de Koran het universum. Laat ons hiernaar luisteren. Laten we dit onophoudelijk herhalen.” (“Şu kainat mescid-i kebirinde Kur’an kainatı okuyor. Onu dinleyelim. Vird-i zeban devamli dilimizde onu tekrar edelim.) Dit is een voorbeeld van een prachtige uitdrukking. Indien anderen dit interpreteren als, “In de grote moskee van het universum, wordt de Koran gelezen. Laat ons hiernaar luisteren,” verliest de uitdrukking haar betekenis. Er gaat kracht verloren. De Koran in de grote moskee van het universum, leest het universum. De Koran is een boek dat het universum leest. Indien deze gecompliceerde stukken veranderd worden, dan vraag ik me af of de diepe betekenis ervan behouden zal blijven.” Ik wist eerlijk gezegd geen woord uit te brengen. Zijn geweten zou, wat dit betreft, namelijk niet tot rust gemaand kunnen worden. Zeggen, “ja, ik ben er tevreden mee,” is één ding; respectvol zijn ten opzichte van de gevoelens van een ander, is wat anders. Ik ben het echter volledig met jou eens. Ik zou willen dat een moedig persoon een stap voorwaarts zou doen, en het zou vereenvoudigen zonder iemands hart te breken, op een manier die voor iedereen te begrijpen is. Neem bijvoorbeeld het 25e Soz (Woord). Er zijn ook zaken waar hij louter met de verzen van de Koran naar verwees. Voor mij zou het publiceren ervan door ze enigszins te openen, een grote overwinning betekenen. Ik kan wel zeggen dat nog niemand de Koran op een dergelijk niveau heeft kunnen verklaren.
Ik trek mijn eigen beslissingen ook in twijfel.
Eerder had u het over het belang van brainstormen en een groepsgesprek voor uw gasten. Ik breng hierbij een puntje van kritiek naar voren: hier wordt niet gebrainstormd. Niemand komt met visies die tegen de uwe indruisen. Over het algemeen, wordt er in stilte naar u geluisterd. Acceptatie is hierbij de norm, niet zozeer discussie. Zou u openstaan voor andere ideeën en het creëren van een omgeving voor democratische discussie? Er is hier iets wat druk uitoefent op het individu.
Sommige vrienden willen niet onophoudelijk zeggen wat ze denken, misschien vooral uit respect. Situaties waar jij het over hebt, komen echter regelmatig voor. Velen spreken zich wel uit, delen hun ideeën. Het kan voorkomen dat ze zich schamen of van slag raken omdat ze denken “nu gaan we tegen zijn ideeën in,” maar ik betrek de vrienden er altijd bij. Abu Hanife (de grootste Imam), discussieerde altijd met zijn leerlingen. Wanneer er een besluit werd genomen, kwam dit soms overeen met zijn visie. Soms kwam het meer overeen met de visie van Abu Yusuf, Imam Mohammed, of Seybani. Wanneer het besluit overeenkwam met de visie van Abu Hanife, zei hij weleens: “Ik heb de bronnen nogmaals geraadpleegd, en ben tot de conclusie gekomen dat niet wat ik zei correct was, maar wat jij zei.” Hier hadden we het ook over met de vrienden. Om niet te zeggen, “Met een volgzame geest, is wat die bepaalde personen zeggen altijd juist.”
Ik twijfel ook aan mezelf omdat iets niet juist zou kunnen zijn. Mijn interpretaties zijn persoonlijk. Je hoeft het niet niet mee eens te zijn. Maar, als iets waar is en wordt bevestigd door de Koran, dan is het zinloos om erover te brainstormen.
Voorziet u gevaar? Ik bedoel, het ergens bijhoren heeft zijn positieve kanten. Maar heeft het ook niet als gevolg dat het individu als zodanig verzwakt, en dat de individuele kenmerken onder druk komen te staan?
Dit heeft zeker invloed. Het is mogelijk respect te voelen en er vervolgens onder bedolven te raken. Dit gebeurt echter niet continu. We moeten dit samen oplossen. Ik heb niet, net zoals Abu Hanife, een uitgesproken mening hierover. Vrienden moeten hun gedachten echter vrij kunnen uiten. Dit is op televisie niet mogelijk omdat er dan geen sprake is van een discussie. Er bestaat een wetenschap, die de oude mensen al predikten, genaamd de wetenschap van het debat. Dit houdt in dat er, met behoud van manieren en respect voor elkaar, over ieder onderwerp gedebatteerd kan worden. (Het Licht van de Waarheid komt voort uit het botsen van gedachten. — Namik Kemal] (“Müsademe-i efkardan barika-yı hakikat doğar.) Ik denk dat dit op den duur te gebeuren staat. Nu voelt iedereen hier zich vrij genoeg om haar/zijn gedachten te delen. Zijn ze juist, dan worden ze geaccepteerd. Je kunt hierover discussiëren, maar je kunt niet stellen dat er sprake is van een dergelijke bekrompenheid. Het is beter om niet zulke complexe situaties te creëren voor de gasten.
Maar, over het algemeen kun je een bepaalde psychologie loslaten op de geest van de groep. Iedereen wil op elkaar lijken. Een tegengestelde houding wordt niet echt gestimuleerd.
Het is een Turkse manier. Dit zit in de cultuur. Wanneer je zegt, “uit je gedachten,” dan begint men onsamenhangend, onzinnig en informeel te praten, om maar iets te zeggen. Bovendien geloof ik dat in de tijd dat je hier bent, er over dingen is gesproken waar al over geschreven is, en waarover andere meesters het al eens zijn geworden. Mensen zeggen hier niets over. Dit kan ook uit respect voor de bronnen en de spreker zijn.
‘Indien Je een Diep Vertrouwen Hebt in de Koran, Zou Je Niet Bang Hoeven Zijn voor de Dialoog’
30 Maart 2004 02:00
De toekomstige terugkeer van de Messias stond breed uitgemeten op de cover van het Aksiyon tijdschrift. Er werd gevraagd, “Waarom staat dit in de Aksiyon?” Er werd gezegd, “Waarom keert onze Profeet (Mohammed), die de laatste profeet is, niet terug, en waarom wordt er aangenomen dat de Profeet Jezus wel terugkeert?” Er vond een groot aantal discussies plaats op televisie met betrekking tot de enorme interesse in dit onderwerp; hoe willen ze eigenlijk dat het is? Onder de religieuze mensen zijn er enkelen die een andere mening hebben over dit onderwerp. Sommigen zeggen dat het in de Koran niet duidelijk staat aangegeven. Hoe denkt u hierover? Komt de Profeet Jezus terug?
De tweede komst van de profeet Jezus wordt beschreven op een manier die op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd. Er wordt niets gezegd over hoe hij terug zal keren. Zijn terugkeer is een onderwerp dat ook andere religies al tijden bezighoudt. De Joden hebben er eveneens op gewacht. Ze hebben gewacht op de Profeet Jezus. Iemand die een ieder met compassie en genade zal omhelzen. Toen de Messias kwam, zeiden de Joden echter. “Jij bent hem niet.”
Mensen hebben ook gewacht op onze Meester. In de Koran staat dit duidelijk vermeld. Toen de Profeet (Mohammed) echter kwam, ontkenden ze hem ook. “Jij bent hem niet. We hebben op iemand anders gewacht,” zeiden ze. In iedere religie is er sprake van een geloof in iemand die zal komen aan het Eind der Tijden. Dit geldt voor Imamiye, en ook de Shiieten wachten op een Imam die aan het Eind der Tijden verschijnt. Ze geloven dat er iemand komt die in het Shiietische deel orde op zaken zal stellen. Iemand die hen zal leiden, en uit de gayya (een put in de Hel) zal bevrijden. Ook de Christenen hebben vandaag de dag deze overtuiging. Dit maakt dat mensen op verschillenden plekken zich de titel van Messias toe-eigenen. Ik denk dat sommige mensen achter de invasies zichzelf werkelijk zo zien. Mensen worden min of meer gedwongen zo te denken.
In de Islam, de Koran, wordt het niet expliciet genoemd. Sommige grote geleerden, waaronder Allame Keshmiri die opgroeide in India, zeggen dat vier verzen verwijzen naar de Tweede Komst van de Messias aan het Einde der Tijden. Allame Keshmiri verzamelde honderden hadiths over dit onderwerp. Meer dan veertig hiervan zijn onvervalst. Dit zijn, volgens deskundigen, betrouwbare hadiths. Bijna tien hiervan worden beschouwd als hasen (aanneembaar). Er gaan echter 100 hadiths over de Tweede Komst van de Messias. Vier verzen, die verwijzen naar de Komst zijn niet duidelijk.
Welke verzen zijj dat?
Nisa, 4/159; Zuhruf, 43/61; Âl-i İmran, 3/46; Meryem, 19/33.
Vertrouwt u Keshmiri?
Hij is een autoriteit op dit gebied. De kwestie is echter gebaseerd op hadith, en er zijn mensen die alleen waarde hechten aan wat er in de Koran staat, niet aan hadith. Ze zijn erg kritisch, maar van vroeger tot nu hebben alle bronnen, de volgers van Mohammed en zijn vrienden en de gemeenschappen van de sekten (ehl-i sunna vel-cemaat) het over de Terugkeer van de Profeet Jezus. De manier waarop hij terugkeert, is echter onduidelijk. Hoe zal hij afdalen? Moeten we hierbij denken een lichamelijke afdaling uit de hemel? Wat was de boodschap die de Messias predikte? Compassie, genade, vriendelijkheid, vrede onder de mensen. Zal dit de situatie zijn aan het Eind der Tijden? Zal er iets soortgelijks plaatsvinden tussen Christenen en Moslims?
De Bediuzzaman (Said Nursi, één van de grootste Islamitische geleerden van de 20e eeuw), houdt beide opties open. Hij zegt dat, als de aangewezen religie (din-i mubin), de Islam, opnieuw uitdrukking aan zichzelf moet geven op verschillende plekken in de wereld, dan zal de Messias, al bevindt hij zich aan het andere einde van het universum, terugkeren om in deze belangrijke gebeurtenis zijn bijdrage te leveren. Maar, Bediuzzaman interpreteert Jezus als een spirituele persoonlijkheid. “Hij zal terugkeren als spirituele persoonlijkheid,” zegt hij. Niemand heeft het recht om hier bezwaar tegen te maken. Dit betekent dat een spirituele persoonlijkheid als een ziel, een gevoel zal komen, en, gelijk een bries, voelbaar zal zijn voor de mensheid. Er kunnen echter gidsen zijn die zich opstellen als leiders van een dergelijke beweging.
Niemand kan zeggen, “Ik ben de Messias.” Want de Messias kwam en ging. Hij vertrok als de Profeet. Het is ‘qufr’ voor iemand om te zeggen, “Ik ben de Messias,” want het is ‘qufr’ voor iemand die geen profeet is om te zeggen, “Ik ben een profeet.” Omgekeerd is het net zo ‘qufr’ als de Messias had gezegd, “Ik ben geen profeet.” Dit zijn riskante kwesties. Een profeet kan niet zeggen, “Ik ben geen profeet.” Iemand die geen profeet is, kan niet zeggen, “Ik ben een profeet.” Maar er zijn er velen die dit wel doen. Sommigen worden in de gevangenissen gedrogeerd en gedwongen om dit te zeggen. Dit is vandaag de dag, op verschillende plaatsen in de wereld, aan de orde van de dag. Dit is ook gebeurd in Cappadocia. Indien een persoon helemaal gezond is wanneer hij arriveert, maar vervolgens weggaat en zegt, “Ik ben de Messias,” dan moet dit worden onderzocht, ook op neurologisch gebied.
Excuseert u mij, maar is dit gebeurd in de 20e eeuw in Cappadocia gebeurd?
Ja. Laat me het hier eindigen. Allemaal rare dingen die men nooit voor mogelijk had gehouden, gebeurden in de afgelopen eeuw. Het land is erg vruchtbaar; alles kan er groeien. Ik acht het niet onmogelijk dat de Messias afdaalt als spirituele persoonlijkheid. Het kan zijn dat de ziel op die manier afdaalt.
In het kader van dialoog en tolerantie, zeggen verschillende kerken, “laten we samen lezen.” Op verschillende plaatsen wordt gezegd, “Volg dan op jouw beurt een Bijbelles.” Dit is wederzijds. Indien je twijfelt aan je eigen waarden, en als jouw vertrouwen in de Koran wankel is, dan zal dit geloof uiteindelijk toch wel instorten. Laat het zo zijn. Maar indien jouw geloof sterk is en niemand hier invloed op heeft, dan heb je niets om bang voor te zijn. Bezoek verschillende plekken. Ontmoet spirituele leiders. Een groot man die aan het begin van deze eeuw leefde, een groot denker, zei dat “Onderwerpen die aanleiding geven tot ruzie, niet besproken moeten worden met Christenen.” Indien je denkt in termen van verzoening en overeenkomsten, dan moet je hier niet over praten. Mensen die zich hard maken voor de dialoog, handelen op die manier. Er zijn veel mensen die ik zelf Christen Moslim zou noemen. Deze mensen zeggen, “Ik geloof in de Profeet Jezus, hij is een profeet. Maar, de Profeet Mohammed is de laatste profeet van Allah. En de Koran is een heilig geschrift.” Ik ken geen Moslims die zich hebben bekeerd tot het Christendom, omgekeerd komt dit echter wel vaak voor.
In het tijdschrift Aksiyon, staat een afbeelding van de Messias. Waarom dit de afbeelding van de Messias is geworden, weet ik niet. In Afrika, heeft de man op de afbeeldingen licht krullend haar. In Westerse films, is hij blond en heeft blauwe ogen. In het Midden-Oosten, ziet hij er typisch Midden-Oosters uit. Hij is natuurlijk ook afkomstig uit het Midden-Oosten. Hij is in Nazareth geboren. Zijn naam is, “Jezus van Nazareth.” Bij iedereen leeft de gedachte dat hij lijkt op iemand van hun eigen volk. Er zijn veel afbeeldingen van de Messias in omloop. Hier worden deze afbeeldingen tijdens Kerst en met Pasen langs de weg gehangen. Ze hoopten hiermee waarschijnlijk de harten te verzachten van degenen met wie ze in vrede samen willen leven. In mijn ogen was dit niet nodig. De Koran gunt de Messias zijn plek. In een tijd waarin materialisme in opkomst was, werd er een profeet gestuurd naar een bepaald volk. Hij kwam met bezieling en gezond verstand. Hij benadrukte alles wat van betekenis was. Hij kwam zonder vader op deze wereld. Hij werd geboren in de schoot van een vrouw zo zuiver als Meryem (de Maagd Maria). Hij zegt, “Gij zult niet vechten”. Hij maakt de Farizeeërs in de Bijbel bijvoorbeeld uit voor hypocriet. Hij zegt, “Laat Allah jullie levens nemen. Zo kun je je niet gedragen.” Hij kwam om dingen te veranderen, te corrigeren, het materialisme te ontkrachten. In de Koran wordt dit mogelijk omschreven. In de Koran staat weer een andere versie van het verhaal van de Messias dan in de Torah. De aard van de Torah stemt overeen met de aard van de aanhangers van de Torah, of andersom. Er bestaan daarom verschillende visies hierop.
Nu kan het zijn dat de vrienden die voor het tijdschrift werken, hun werk wat te ver doorvoeren. Ik moet zeggen dat het mij ook enigszins heeft gestoord. Ook mensen die zoeken naar een excuus kunnen hierdoor geïrriteerd raken. Bovendien stoort het de aanhangers van de Abraham religies (het Judaïsme, het Christendom en de Islam). Onze Meester (Profeet) koestert een diep respect voor Porfeet Abraham. “Van de profeten die mij voorgingen, lijk ik het meest op de Messias en Abraham,” zegt hij. Profeet Abraham is ook de gids van Profeet Mozes, Profeet David, Profeet Salomon, de Messias, Profeet Zacharias en Profeet Isaiah. Als onze Meester trots is om met een profeet in verband te worden gebracht, dan is respect voor deze profeet, mijns inziens, op zijn plaats. Mensen willen één bepaalde profeet op een voetstuk zetten, en het concept van eenheid analyseren. Om hier vervolgens conclusies uit te trekken zodat iemand zijn eigen religie betreurt en meer waarde toekent aan een andere religie, is erg wreed.
Ik heb verschillende mensen gezien die zich bezighouden met tolerantie en dialoog. Sommigen werden met achterdocht bekeken door te zeggen: “Ik vraag me af of ik het juiste doe, of niet?” Maar, onze Meester gedraagt zich positief ten opzichte van Christenen. De Kalief Omer stelde zich erg vriendelijk op ten opzichte van zowel Christenen als Joden toen hij Palestina veroverde. Selahaddin Eyyubi behandelde hen heel goed. Toen Fatih (Mehmet de Veroveraar) Istanbul veroverde, zeiden de Orthodoxen en de Armeniërs: “We zijn bevrijd van het Westerse barbarisme,” toen ze de tolerantie en goedheid van de Moslims zagen.
In dit opzicht hebben we voorgangers. Bediuzzaman schreef een brief aan het Vaticaan en aan de Orthodoxe Kerk. Hij ontving niet alleen hun reacties hierop, maar ook kaarten voor bayram (twee religieuze feestdagen Van de Moslims). Dit zijn voorbeelden van tolerantie. Toch pieker ik, ondanks dit alles, of we wel het juiste doen, of dit niet verkeerd begrepen zal worden. Ik zat eens in het vliegtuig, toen één van de mensen die naast mij zaten in mijn oor fluisterde, “Ik wil dit niet verborgen houden voor u, La ilahe illallah Muhammeden Rasullullah (Allah is de enige God en Mohammed is zijn Profeet).” Dit is wat één van hen tegen mij zei. Er waren tien mensen getuige van dit gebeuren. Veel mensen reizen hier in groepen. Dit is hun commentaar: “De Koran is een heilig geschrift. Het boek is afkomstig van Allah.”
Een vriend van mij kwam naar me toe en zei: “Sommigen zeggen: ‘wij zijn Christenen’, maar daar en daar verkondigen ze als groep het woord van onze Meester en de Koran. Moet ik ze vertellen dat ze niet mogen zeggen dat ze Christenen zijn?” “Nee,” was het antwoord dat ik mijn vriend gaf.
Wanneer je zoiets zegt ben je bevooroordeeld. Dan betekenen je woorden niet zoveel. Het accepteren van onze Meester is erg belangrijk. Necip Fazil (Kisakurek) zei uit bewondering over Pascal of een andere denker, “Hij kwam naar de haven, maar miste de boot.” Het aan boord gaan van zijn boot is van cruciaal belang. Sadi zei in zijn Bostan, “Geen treurnis voor de ummah (gemeenschap van Gelovigen of Moslims) die aan boord gaat van haar schip. Zij is de kapitein van dat schip.” Het is erg belangrijk om ze dit te laten zeggen. Als er een mogelijkheid is om duizenden mensen “La ilahe illallah Muhammeden Rasullullah” te laten zeggen…
Ik wil je vertellen over een incident dat plaatsvond tussen een directeur van een Katholieke kerk en een vriend van mij; een faculteitslid. De directeur zei tegen mijn vriend: “Ik ga vandaag geen lesgeven, doe jij dat maar voor mij.” Waarop mijn vriend antwoordde: “Dat is goed, maar wat zal ik ze vertellen?” “Vertel ze over Fatiha (de Opening, de eerste Soera in de Koran).” Dit is een gebruikelijke soera voor jullie en ons.” Mijn vriend ging naar de groep en vertelde over Fatiha aan de Christenen. Hij heeft geen enkele negatieve reactie ontvangen; hij werd geprezen. Op een dag, bezocht mijn vriend hem. Hij was in zijn kamer. Hij had een Koran in zijn hand en was deze aan het lezen. Mijn vriend vroeg hem wat hij aan het doen was. “Ik lees de Koran,” zei hij. “Maar je moet weten dat ik de Koran niet alleen lees uit informatieve overwegingen, zoals bij jou het geval is wanneer je het Oude Testament leest. Ik lees de Koran omdat dit het boek van Allah is en ik zo wat goede daden kan verrichten.” (Hij wordt emotioneel en tranen vullen zijn ogen.)
Als er bij de elite sprake is van zoveel zachtheid, dan vind ik dat pure winst. De winst zou niet enkel bepaald moeten worden door het aantal mensen dat zich tot de Islam bekeert. Degenen die de Islam accepteren, moeten ook in deze winst worden opgenomen. Degenen die zeggen: “De woorden in de Koran zouden de woorden van Allah kunnen zijn,” dienen meegerekend te worden, net als degenen die zeggen: “De Profeet Mohammed zou een profeet kunnen zijn.” Dit is van groot belang. Na deze generaties is het de beurt aan toekomstige generaties. Indien die gaten vandaag niet gevuld worden, zul je morgen het vermogen niet vinden om jouw juiste gedachten tot uitdrukking te brengen. Tot noch toe, met de nog ongevulde gaten, zijn we altijd op een bepaalde afstand van elkaar gebleven. We hebben gewacht tot zij naar ons toe zouden komen. Zo werkt het niet. De gaten dienen gedicht te worden. De Meester (Bediuzzaman) zegt: “In sommige opzichten is het beschamend en respectloos om te Christenen en Joden als qafir (ongelovig) te bestempelen, het is überhaupt respectloos om een qafir een qafir te noemen.” Dit is zo’n welgemanierde, goed doordachte beoordeling. Dit zijn nu de Mensen van het Boek. De Koran spreekt hen aan met ‘O, Mensen van het Boek.’ Hij interpreteert dit op een manier zoals dit nog nooit eerder is geïnterpreteerd; hij zegt: “O, Mensen van de School. Jullie zijn de geschoolden. Kom, laten we ons verenigen door middel van één enkel woord: Allah.” Zo interpreteert hij dit vers. Duizenden mensen weten dit. Tolerantie wordt binnen dit kader gehandhaafd. Er wordt gestalte gegeven aan ieder podium. De groten worden begrepen. Er wordt gesproken over Muhyiddin-i lbn Arabi, Mevlana Celaleddin-i Rumi.
‘Joods-Christelijke Ruzies Kunnen Niet Goed zijn, Met Name voor het Midden-Oosten’
29 Maart 2004 02:00
Mijnheer, gisteravond heb ik de “Passie van Christus” gezien. Het gaat over de laatste 12 uur van het leven van de Profeet Jezus. In mijn beleving was de film uitermate provocerend. Het doet, op onthutsend indrukwekkende wijze, uit de doeken hoe de Joden en de Romeinen Jezus hebben gekweld. Als ik een Christen was geweest, was ik de bioscoop uitgekomen met een enorme afkeer voor Joden, en had ik graag een paar klappen willen uitdelen. Kan een dergelijke film in uw ogen bijdragen aan vrede?
Hoe men ook op zoek is naar vrede in de wereld, er wordt, sinds mensenheugenis, eigenlijk steeds hetzelfde gedaan. Ik heb veel verschillenden versies van de film gezien. Ben-Hur gaat min of meer over hetzelfde. In die film, wordt de Profeet Jezus erg slecht behandeld. Er is ook een film gemaakt door de Belgen.
Een acteur met Westerse karaktereigenschappen speelde de rol van de Profeet Jezus; Een man met groene ogen en blond haar. Over het algemeen wordt de rol van Jezus gespeeld door een acteur met een Midden-Oosters uiterlijk. Maar in deze Belgische film was dat niet het geval. Hierin wordt Jezus ook afschuwelijk behandeld. Vanzelfsprekend waren de Joden nog steeds de verraders en waren de Romeinen verantwoordelijk voor de mishandelingen. Ik heb de film met Mel Gibson niet gezien, maar ik heb er wel over gehoord. Het gaat over dezelfde dingen. Deze film zou de Joden de reactie kunnen ontlokken dat “het antisemitisme opnieuw tot leven is gekomen.”
Dit is in feite wel wat er in de zielen van de Christenen gebeurt. Het bestaan van de Islam brengt veel Christenen en Joden tot elkaar. Ze kunnen het met elkaar vinden door het bestaan van de Islam. Ze spreken over een Europese beschaving, een Joods-Christelijke beschaving. Gezien het feit dat hun tegenhangers Moslims zijn, kan dit enigszins alarmerend zijn.
Het zit vooral in de menselijke ziel. In Amerika zie je het ook. Er zijn mensen die het gevoel hebben Amerikaan te zijn en dat ze de oorspronkelijke bewoners van Amerika zijn. Er zijn mensen die de eerste groep ziet als immigranten—vluchtelingen. Net zoals de Joden in Turkije die uit Spanje zijn gekomen… Er zijn mensen die op die manier denken over degenen die schuilden bij de Ottomanen. Zo is het hier, in nog sterkere mate, ook bij de Amerikanen. In sommige steden die we bezochten, zeiden de mensen: “Deze buurt is zus, die buurt is zo.” De inwoners van deze twee buurten nemen een uiterst negatieve houding aan ten opzichte van elkaar. Sommigen hebben het gevoel dat ze Amerikaans zijn, en daarbovenop hebben sommige mensen het gevoel dat ze Joods zijn. Hier, in Amerika, is er zeker sprake van een Joodse macht. Ik geloof dat het de voormalige president van Maleisië was, die zei: “De Joodse macht is dominant in de wereld.” Dergelijke woorden werden gezien als antisemitisch. Er vormde zich een negatieve houding hiertegen.
Dus, als ik het goed begrijp, bent u het niet eens met de benadering in de film?
Mensen zijn op zoek naar vrede. Daarom was de film, mijns inziens, ongepast. Zelfs voor Joden en Christenen is dit het geval. In Amerika, werken de huidige regering en de Democraten op verschillende vlakken heel goed samen. Hieronder bevinden zich ook Joden. Joods-christelijke gevechten zijn vooral slecht voor het Midden-Oosten. Er zou op zijn minst een eiland van vrede moeten worden gevormd, en de problemen op andere plaatsen moeten op deze manier worden opgelost. Maar, als er geen enkele plek is waar je je veilig kunt voelen, en er overal om je heen gevochten wordt, Is wereldvrede een onhaalbaar doel.
Na 11 september, werden de Moslims de “buitenstaanders” van de wereld. Kan met deze film het concept van de “buitenstaander” worden veranderd? De film kostte 30 miljoen Amerikaanse dollars en deze kosten werden op de eerste dag van de kaartverkoop terugbetaald met de opbrengst ervan. Kan het zijn dat Moslims denken: “Ah, dit is helemaal goed. Laat ze nu maar afgeven op elkaar, zodat wij er tussenuit kunnen glippen?”
Er zijn misschien Moslims die op deze manier denken, en wanneer je de hele kwestie oppervlakkig bekijkt, kun je ze waarschijnlijk geen ongelijk geven. Het kan zijn dat ze zeggen: “Heel goed, laat de Christenen en de Joden elkaar lekker het leven zuur maken, dan worden wij met rust gelaten.” Dit is in zekere zin een logische reactie. Maar het is de logica van een bepaald niveau. Dit accepteren zoals het is, is heel wat anders. Aannemen dat het zo kan zijn en zeggen: “Het kan zijn dat er zo gedacht wordt”, zijn twee heel andere dingen. Ik meen wat ik zeg. In Amerika zijn er misschien wel heel veel mensen die op deze manier denken, want Moslims in Amerika worden enorm lastig gevallen. De regering houdt precies bij wat iedere Moslim doet. Iemand die zegt: “Ik ben een Moslim,” wordt gezien als een radicaal en een terrorist. De Moslims voelen constant de angst om in de gaten te worden gehouden wanneer ze onderweg zijn naar de moskee. Ze zouden kunnen zeggen: Laat ze elkaar lastig vallen.” Maar op wereldwijd niveau, is dit niet aan de orde.
Als u de regisseur was geweest, wat voor een film zou u dan hebben gemaakt over Jezus? Hoe zou u die laatste 12 uur hebben weergegeven op het witte doek?
In de Koran en de sunnah is er geen sprake van de laatste 12 uur van de Messias. In de hadith, en in het kort in de Koran, wordt wel gesproken over de laatste vijf minuten. In de Koran komt het in vele verzen voor, maar vooral in de sura’s, wordt gesproken over Meryem (de Maagd Maria), Al-i Imran en En’am. Er wordt behoorlijk uitgewijd over zowel de Messias als over Meryem.
Hier lezen Mu’mins (zij die geloven in Allah) de verzen van de Koran terwijl ze contact hebben met diverse spirituele leiders. Zij geven het woord van onze Meester Profeet (vrede zij met hem) op die manier door. Dit is een hulpmiddel voor het bereiken van verzoening en overeenstemming. De visie van de Islam op de Messias is vol van eerbied. Omdat de Islam hem op waarde schat, is er geen sprake voor overdrijving (ifrat). Omdat er geen sprake is van overdrijving, is er geen ruimte voor een understatement (tefrit). Dit is wie de Messias is. Hij is een nobele dienaar van Allah. Hij is geschapen door de ziel en de adem van Allah. Hij heeft geen vader. Zijn moeder is een heilige vrouw. Zij is de enige vrouw die in de Koran bij naam wordt genoemd. Op deze manier maakt de Islam met zijn interpretaties van de Messias overal een goed gevoel los, denk ik.
In sunnah wordt wel aandacht besteed aan de laatste momenten van de Messias. Hij geeft zijn vrienden advies. “Één van jullie zal mij verraden,” zegt hij. Dit zal Judas zijn. De Christenen accepteren hem ook. Er is een tijd geweest dat hier onenigheid over bestond. Later, met de opkomst van de Islam, zeiden ze: “Laten we dit geen onderwerp van discussie maken. Er is een situatie gebaseerd op logica en vrede. Ik bedoel, dit is geen emotionele kwestie. Er leeft bitterheid binnenin; echter, er bestaat zoiets als logica en vrede. Ze namen het verder licht op.
Er zijn in het verleden altijd interreligieuze problemen geweest. Zelfs de Boeddhisten, die toch bepaald niet worden beschouwd als probleemschoppers, zijn recent bij probleemsituaties betrokken geweest. Er zijn problemen geweest tussen de Christenen en de Joden. In een bepaalde periode, deden sommige Christenen de Joden hetzelfde aan als de Moslims ten tijde van de Kruisvaarders. Dit heeft zich gemanifesteerd als een innerlijke open wond. En er wordt onophoudelijk over gepraat; met name in de kerken in het Oosten. In die periode, verzette de Oosterse Kerk zich tegen de Kruisvaarders. Ten tijde van deze incidenten, waren de Moslims gedwongen om oorlog te voeren om zichzelf te beschermen. Er brak oorlog uit toen hun kampen werden aangevallen, en er brak oorlog uit toen ze hun landen wilden beschermen. Het bieden van weerstand tegen de Kruisvaarders en het vormen van een front is niet iets waar we ons voor zouden moeten schamen… Het waren gerechtvaardigde acties. De houding van kalief Omer werd duidelijk gemaakt. Dit is echter niet waar het stopte; het ging door tot aan het Ottomaanse tijdperk. Istanbul werd binnengevallen. De commandant van de binnendringende krijgsmacht zei: “Dit is het einde van de Kruistocht.” Dit zijn de feiten. En de feiten zijn van alle kanten bekeken; het blijken provocerende elementen te zijn binnen in de mens. Groepen vallen uiteen. Degenen die verslagen zijn, proberen ergens anders kracht aan te onttrekken als ze zelf niet over genoeg kracht beschikken. Nieuwe partijen worden in het leven geroepen. Vroeger was er een Democratische kant en een Communistische kant. Nu zijn er veel meer mogelijkheden. Dat wat in het verleden zorgde voor conflicten, zou men niet moeten herhalen. Wanneer je dat doet, schep je nieuwe conflicten voor het heden. Het zou moeten worden begraven en vergeten. Van nu af aan zouden we goede dingen moeten denken in het belang van de mensheid. “Het verleden is kapotgemaakt, laten we wraak nemen en hiermee vandaag ook kapot maken,” dit is volgens mij geen logische gedachtegang, maar wie ben ik.
Er is een groep in Turkije die beweerde dat u een missionaris van het Christendom bent. Wilt u daar iets over zeggen?
Één groep zegt, uit jaloezie: “Amerikanist,” een ander zegt: “Collaborateur”, weer een ander zegt, vreemd genoeg: “Hij is pro-Shariya. Hij wil religie laten domineren.” Dit zijn zulke tegengestelde uitspraken, dat ze veel verschillenden ideeën kunnen oproepen over mij. Een andere groep ziet het benaderen van Christenen als het ondersteunen van hun propaganda, kerk, instituten en activiteiten. Volgens mij is er sprake van jaloezie en wrok. Deze groepen vinden het moeilijk bepaalde zaken te aanvaarden.
Ik ben niet de uitvinder van tolerantie en dialoog. Er vinden al heel lang ontmoetingen plaats op verschillende plekken in de wereld in het kader van tolerantie en dialoog. Ook Moslims werden hierbij uitgenodigd. Deze ontmoetingen vonden plaats in de Arabische wereld, het Verre Oosten, het Vaticaan, Europa en Amerika. Hierbij waren ook wetenschappers uit Turkije aanwezig. Maar zij waren zelf verantwoordelijk voor de gang van zaken.
Zij maakten zelf het scenario en voelden zich hier comfortabel bij; ze deden zelfs zendelingenwerk. Moslims zijn dit niet gewend. Ze waren niet in staat om hun gedachten uit te spreken, om te zeggen, “Laten we het zo doen.” Ze zeiden niet: “Laten we een ontmoeting organiseren in Abant of Harran.” Je moet een idee hebben; je moet betrokken zijn bij de planning om invloed op deze planning te kunnen uitoefenen. Hoezeer ze in hun gedachten ook baat hebben bij tolerantie en dialoog, je moet baat hebben bij je religie en religieus zijn. Ze zien, of weten, dit niet. Jaloezie heeft sommige mensen blind gemaakt.
Ik ken niemand die zich, door het proces van tolerantie en dialoog, heeft bekeerd tot het Christendom. Er zijn mensen in Turkije die zich bekeren tot het Christendom. Een vriend vertelde me over een boek, geschreven in de 14e-15e eeuw. Hij vertelde dat het Christelijke instituut in die tijd tegen de Armeense en Assyrische minderheden zei die onder staatsbescherming stonden: “Blijf waar je bent en wie je bent; verberg je mening en doe alsof je één van hen bent. Op een dag, zal alles veranderen en komen wij naar jullie toe.”
Degenen die eerst Christenen waren, bekeerden zich niet. Nu zijn er velen onder ons die dit wel doen. En ze voelen zich tegenwoordig prima bij de filosofie van Turkije. Een commandant had het ooit over iets dat te maken had met Sabiha Gokcen. Volgens (Mustafa Kemal) Ataturk, is een ieder die zich een Turk voelt, daadwerkelijk een Turk. Nu hebben we het hier niet over. De Joden zeiden: “Jij bent het echte kind van dit land.” Ik zei: “Ik zou het werkelijk niet weten.” Mijn voorouders kwamen twee of drie eeuwen geleden uit Ahlat (behorend tot de gemeente Bitlis, een oost-Anatolische stad). Jullie kwamen hier 500 jaar geleden. Moeten we het nu hebben over wie er uit Istanbul komt?
‘Ik Ben op Zoek naar een Gekweld Hart’
28 Maart 2004 02:00
Straft u uzelf bewust? Of kunt u de kracht niet vinden om naar buiten te gaan?
Spelletjes, plezier maken; het ligt niet in mijn aard. Zelfs toen ik jong was, deed ik al aan riyazat (esoterische zelf-realisatie). Ik deed wat goed was voor mij. Soms ging ik uit naar een café en zat daar een tijdje, als ik dacht dat dit nuttig was. Ik wil geen dingen doen die niet nuttig zijn. Al gaat het om het maken van een ommetje, ik wil dat het een bepaald doel heeft. Daarom zit ik binnen en lees de Koran of verricht mijn dagelijkse gebeden en ziqr (religieuze chants om Allah te gedenken). Indien ik tijd heb, houd ik me soms bezig met het redigeren van een boek, of met het zelf schrijven ervan. Ik acht het nuttiger om licht te doen ontbranden, om mensen van dienst te zijn. Het kan inderdaad zomaar zijn dat ik de afgelopen vijf jaar slechts drie keer naar het meer ben geweest. Ik heb mijn omgeving niet grondig verkend.
De Natuur kan helend werken. Waarom hebt u hier niet van geprofiteerd? Klaterende beekjes, enorme bomen…
Artsen zeggen precies hetzelfde – op deze leeftijd heb ik calcium nodig. In de zomer, namen ze me, op een vrij dwingende manier, een kwartier mee naar buiten en zeiden me naast die camelia daar te gaan zitten. Mijn ziel is niet ongelukkig of ziek. Ik ging ook niet veel naar buiten toen ik in Turkije woonde. Ik ben altijd bezig met boeken, waar ik ook ben. Als er iemand naast me komt zitten, vind ik het fijn om een gesprekje aan te knopen. Zo was het ook toen ik in Istanbul verbleef. Ik ging er meer op uit toen ik jong was. Ik ging naar tombes en las Yasin (een Vers uit de Koran). Tegenwoordig doe ik het liever zo.
De dingen die in Turkije gebeuren, baren mij zorgen. Ze zijn de oorzaak van mijn bloedend hart. Het afschaffen van positieve dingen, het verdwijnen van de stabiliteit, de grofgebekten met hun onesthetische uitspraken, en het bestaan van de onderontwikkelde geesten, terwijl ik dacht dat Turkije een ontwikkeld land was; het stoort me enorm. Ik kan niet bevatten dat er mensen zijn die zo achterlopen. De religieuzen werden als onderontwikkeld beschouwd, maar ik denk dat er geen land is waar reactionaire ideeën meer overheersen dan in Turkije.
Veel mensen houden van u, maar heeft u een vriend? Het lijkt wel alsof u zich helemaal alleen in een menigte bevindt. Heb ik het mis?
Zeker wanneer ik het woord “niveau” gebruik als ik over bepaalde kwesties spreek, lijkt het alsof ik mijzelf op een bepaald niveau plaats, en daar schaam ik me voor. Ik ben op zoek naar iemand die van binnen een kwelling voelt; iemand met wie ik over de Islamitische wereld kan praten, de situatie in Turkije, en waar ik mijn ongerustheid mee kan delen. Ik ben op zoek naar een gekweld hart.
Maar zo iemand is er niet, toch?
Op dat niveau geloof ik niet dat er iemand is die alles met me zou delen. Soms breekt het zweet me ’s nachts uit. Dan is er iets dat ik niet uit mijn hoofd krijg, iets dat ik op televisie heb gezien of heb gehoord. Je staat op en bidt. Soms word je er moe van. Dan wil je dat er iemand is; iemand waar je je ongerustheid mee kan delen. Ongerustheid neemt af wanneer ze wordt gedeeld. In dat opzicht heb ik, denk ik, niet een loyale vriend. Ik heb veel goede vrienden, vrienden die veel van me houden. Een vriend waarmee je gedachten deelt, moet net zo zijn als jij. Binnen in die vriend moet een vuur branden. Hij moet een hechte band met Allah hebben, en tegelijkertijd nederig blijven. Deze vriend zou jouw ideeën moeten delen.
Ik vind het eigenlijk getuigen van een gebrek aan respect wanneer ik aan mezelf denk. Ik zou niet aan mezelf moeten denken. Ik geloof in Allah, dus al mijn gedachten zouden aan Hem gewijd moeten zijn. Als ik in de Profeet (Mohammed) geloof, zou ik altijd aan hem moeten denken. Ik heb nooit aan iets anders gedacht dan aan mijn volk, ik hoor dat niet te doen. Ik moet denken aan het welzijn van mijn volk. Indien je niemand hebt om op hetzelfde niveau je ongerustheid mee te delen – en zoals je misschien al geconcludeerd hebt, jij bent namelijk intelligent, heb ik niet zo iemand – is het misschien tijd om te bekennen dat je eenzaam bent.
Dit lijkt het lot te zijn van veel grote gerespecteerde mannen in de religie. Gewild of ongewild ontstaat er een afstand tussen de geliefde personen en degenen die hen liefhebben. Zij kunnen geen vriendschap sluiten met hun meesters. Dit berust op een psychologische theorie. Ik vraag me af of dit bij u ook het geval is?
Ik probeer mijzelf zoveel mogelijk te zuiveren van redenen die mij ervan weerhouden de goede daden en de goedgunstigheid van de Almachtige Haqq (De Absolute Waarheid, een attribuut van Allah) te ontvangen. “Bidt u voor mij. Vergeet mij niet in uw gebeden. Als ik iets zeg, kan ik dat in uw gezicht zeggen.” Ik zeg, “U bent de bron van inspiratie.” Misschien brengt het zeggen van deze dingen, het denken van deze dingen en het je, enkele malen per dag, nederig opstellen (als we onszelf niet nederig opstellen voor een oneindigheid, Allah is oneindig en wij zijn niets, kunnen we onze verering niet tot het hoogste niveau tillen) aan de andere zijde een gevoel van lof teweeg. Ik bedoel, ik zou dit niet weten. Zolang je jezelf als klein beschouwt en altijd spreekt met bescheidenheid en vroomheid, dan kun je niet zeggen dat je niet weet hoe je iets moet zeggen, of dat je de andere partij niet kunt overtuigen.
Ik vraag me af of uw probleem bij het vinden van een soulmate te maken heeft met het feit dat mensen die zich met liefde aan u verbinden uw uiterste grenzen niet kunnen bevatten?
Ik ben niet iemand die moeilijk te begrijpen of te bevatten is. Ik ben een heel gewoon mens. Ik bevind mij niet boven de wolken. Ik doe me niet anders voor dan ik ben. Maar ik kan niet voorkomen dat mensen mij op een voetstuk plaatsen. Ik kan niet zeggen dat ze het niet begrijpen, dat zou oneerlijk zijn. Ik heb gepredikt in moskees, op openbare plaatsen en op conferenties en seminars, en uitgelegd wat er nodig is. Hiermee bedoel ik te zeggen dat dit niet georganiseerd is. Mensen volgen deze adviezen op. Ze verspreiden zich over de wereld, bereiken bepaalde doelen en gaan door met hun acties. Vandaag de dag doen ze nog steeds wat wij prediken. Ze begrijpen wie je bent, en meer. Je hebt het over activiteiten in het onderwijs en tolerantie, en ze gaan hier geweldig mee aan de slag. Dit is ook een uiting van lof. Indien ze jouw ideeën niet respecteren, zouden ze niet op deze manier handelen. In mijn ogen zijn de vrienden trouwer en goedgeloviger dan nodig. Dit is één ding; het delen van bepaalde zorgen is wat anders. Misschien weerspiegelen ze aan de buitenkant niet wat ze aan de binnenkant voelen. Misschien lijd ik onder de problemen. Ik zeur omdat ik geen contact heb met mijn dierbaren omdat ik bezig ben met anderen. Zij doen dit niet, dus volgens mij blijft wat hun van binnen bezighoudt, een geheim. Ik ben ongeduldig. Als iemand zegt: “Er is ergens brand,” dan raak ik van slag. Waarschijnlijk zijn zij erg geduldig. Ze maken geen probleem van deze dingen en houden het stil. Dit draagt wellicht niet bij aan de dialoog, en dat veroorzaakt onenigheid. Er is geen sprake van een volledige breuk. We zijn in staat om samen te zitten en te praten, om elkaar te ontmoeten en onze problemen te delen.
Bepaalde incidenten hebben de mensen achterdochtig gemaakt; maar sommige samenzweringen kunnen niet ontkend worden.
Sommige mensen zijn van mening dat de Islamitische gemeenschap geneigd is om zich te verliezen in samenzweringstheorieën. Er bestaan bijvoorbeeld theorieën dat 11 september het resultaat was van een Amerikaanse samenzwering. Zo zijn er meerdere samenzweringstheorieën die worden gebruikt om de wereld te beoordelen…
Vele samenzweringstheorieën hebben in de wereld de ronde gedaan. En er komen nog steeds nieuwe bij. Bij de ene helft van de wereldbevolking leven gedachten om de andere helft van de wereldbevolking af te branden, als gevolg van de conclusies die zijn getrokken. Misschien willen mensen het gevoel van paranoia in de maatschappij versterken om hun eigen angsten te rechtvaardigen. Er is soms sprake van intimidatie. Ik kan echter niet zeggen of 11 september in deze categorie past. Maar bij een wijdverbreide samenzwering wordt altijd lang stilgestaan. Dezelfde dingen worden over de hele wereld gedaan. Een paar jaar later gebeurt er dus iets, maar in een andere vorm, en vervolgens gaan we allemaal geloven in dergelijke samenzweringstheorieën. Er waren explosies in Istanbul. Dit soort dingen gebeurt ook elders in de wereld. Bewust of onbewust zeggen mensen: “Wordt dit mogelijk gemaakt door deze mannen te veranderen in robots?” Of ervaren we allemaal dezelfde onjuiste behandeling, onderdrukking, wreedheid, terreur doordat sommigen de ene wereld met de andere wilden verenigen? Komt dit doordat sommigen zeggen: “Kom, laten we ons verenigen?” Er zijn namelijk vele voorbeelden. Uiteindelijk worden ze gezien als mogelijkheden. Bovendien hebben de mensen een sceptische houding ontwikkeld tegenover alles wat openlijk geschreven of naar buiten gebracht wordt. Ze vragen zich af wat iemand nou werkelijk bedoelt wanneer hij iets zegt.
Er hebben in de wereld enkele gebeurtenissen plaatsgevonden die de mensen zo achterdochtig hebben gemaakt, dat ze achter alles een samenzwering zoeken. Hetzelfde gebeurt in de media. Er zijn mensen die worden afgeschilderd als mensen met een grote bereidheid tot samenzweren. Al accepteren we dit niet als hele waarheid, het is onmogelijk om het bestaan van samenzweringen in de wereld te ontkennen.
