Antwoord: Vandaag de dag wordt bij “beweging” aan een maatschappelijke, zelfs aan een politieke beweging gedacht. Er kan geen sprake van zijn dat een dergelijke beweging wordt toegeschreven aan mij als gewone sterveling. Maar om een omschrijving te kunnen geven aan sommige activiteiten, zou je wel kunnen spreken van een “beweging”. Ik acht het een plicht om te vermelden dat het niet juist is om een beweging aan mijn persoonlijkheid te binden en dan van een “Fethullah Gülen-beweging” te spreken; tevens zou dit onrecht doen aan de vele mensen die zich inspannen. Want mijn aandeel in deze beweging is minimaal en er is geen sprake van een leiderschap, een centrale organisatie en verbondenheid aan die centrale organisatie of een centraal orgaan. Er wordt uiteraard een manier van dienstbaarheid aan de mensheid getoond, te beginnen in je eigen land, vanuit je besef van dienstbaarheid aan je Schepper aan de ene kant en je overtuiging van een leven in het hiernamaals, maar ook als noodzaak van menszijn te midden van alle schepselen. Maar dit gebeurt niet door mensen bij elkaar te verzamelen en een centrale organisatie, een officiële stichting te vormen. Je bent met je preken bezig als een officiële prediker in moskeeën en je schrijft je ideeën op als een gewone burger, en waarschijnlijk krijgen je ideeën veel respons bij mensen die over het algemeen je ideeën delen en zo ontstaat er een vrijwilligersbeweging. Als er ergens een succesvolle prestatie wordt neergezet, dan proberen anderen, die op zoek zijn naar een soortgelijke oplossing elders, door vergelijkbare dingen te realiseren. Zo ontstaat er een los-vaste beweging, die berust op deelname op vrijwillige basis van mensen, waarbij geen sprake is van een centrale structuur, een centrale organisatie, officiële statuten en rechtspersoonlijkheid, hetgeen ook niet noodzakelijk is. Het is vanzelfsprekend dat sommige mensen je om advies vragen, omdat zij het waarderen, en dat je zelf je visies publiceert door middel van hedendaagse communicatiemiddelen. Bovendien behoort de basisgedachte van zo’n beweging niet toe aan jou als persoon. Dit is iets wat al vanaf de eerste mens bestaat en herhaald wordt door vele talloze filosofen, denkers, religieuze en ideologische leiders en wat door de mensheid aanvaard is. Het enige wat je doet is deze beginselen te vertalen naar de hedendaagse begrippen en condities. Tegelijkertijd zijn er vele mensen, vele intellectuelen, filosofen en denkers, die deze denkwijze ondersteunen, zelf bijdragen leveren en gebreken herstellen, derhalve kan zo’n beweging niet toegeschreven worden aan een persoon. Er ontstaat zo een collectieve beweging, waaraan mensen deelnemen uit alle lagen van de samenleving in diverse landen, diverse naties, en die gevormd en geleid wordt door collectief begrip en collectief bewustzijn.
Je kunt niet spreken van officiële activiteitenprincipes, maar als moslim hebben we een aantal basisprincipes bij het dienen van de mensheid, hetgeen ik al jaren probeer te verwoorden in mijn spreken en mijn schrijven. Sommige hiervan zijn:
- Het liefhebben van alle schepselen omwille van de Schepper, met de mens voorop, die Hem het meest weerspiegelt en Hem in zich vertegenwoordigt.
- Alle levende wezens omarmen met liefde en barmhartigheid.
- Je hart zo wijd openen als oceanen voor iedereen, waar iedereen een plek zal hebben om te zitten.
- Je tot doel stellen dat je geen bedroefd hart achterlaat dat je de hand niet hebt gereikt.
- Jezelf opofferen met het doel de anderen te laten leven.
- Iedereen, ongeacht religie, levensovertuiging, kleur, ras of nationaliteit in zijn waarde laten en met respect met allen in dialoog gaan.
- Het winnen van harten hoog houden en geen ruimte geven aan geweld, kwaad en boosheid.
- Slechte behandeling, betoonde vijandigheden en vijandige houdingen weerleggen conform de volgende goddelijke verklaring: “Weersta het kwade dat je wordt aangedaan op de mooiste manier; volg altijd het pad van vergeving en tolerantie; negeer onnozele houdingen en gedragingen; bejegen ze gracieus en wens iedereen het goede en veiligheid toe.
- Verwacht van niemand een beloning voor geleverde of te leveren prestaties.
- Alles wat je doet om een menselijke taak te vervullen, zul je doen om het welgevallen van God te verwerven.
En dit zijn geen principes die door mij zijn bedacht. Alle profeten zijn met deze principes gekomen; alle denkers en filosofen door de geschiedenis heen, die harten en zielen van mensen hebben aangesproken, hebben deze principes verwoord. Openbaringsboeken zitten vol met deze principes. Hier kan een vraag opkomen over wat de doelstelling van de “beweging” is. Het volgende citaat uit het boek “Yeşeren Düşünceler” [Bloeiende Ideeën] (p.88-90), dat door mij werd geschreven, behandelt de wereld die ik me verbeeld:
“Ik doe mijn ogen dicht en denk aan de toekomst, waarvan de contouren gevormd worden door mijn geloof, hoop en dromen, waarin menselijke waarden met diepgang prevaleren, waar gevoelens een hele zingeving krijgen, het lichaam dezelfde geestelijke waarden deelt. Ik aanschouw met mijn hart het uitmuntende gouden deel dat gevormd is uit uitzonderlijke delen van het “verloren paradijs”, dat wij al van oudsher aan het zoeken zijn. Het is alsof de herinnering aan die gedachte in mijn fantasieën, in mijn dromen binnen komt vloeien… Zodanig dat ik in de nieuwe lente, die in mijn wereld van hoop en geloof ontwaakt, alle wezens omarm, alle levende wezens liefkozend begroet, alle mensen met liefde omhels, en ik zeg dan tegen mijzelf: “Dit moet het doel van de Schepper zijn geweest bij de schepping van het heelal”. Ja, in deze wereld zal geen ruimte zijn voor, onbeleefdheid, grofheid, hebzucht, eindeloze begeerte, ruzie, strijd, verraad, leugens, wreedheid, onrecht, corruptie en malversatie. In deze wereld zal edelmoedigheid, elegantie, oplevingsdrang, levensliefde, zachtmoedigheid en dialoog zijn; er zal respect zijn voor het recht, gevoelens van veiligheid, trouw, rechtschapenheid, rechtvaardigheid en oprechtheid zullen er heersen. De mensen van deze wereld zullen de eigenschappen wraak, afkeer en ruzie uit hun woordenboek hebben geschrapt en hun bestaan hebben gebouwd op liefde, zachtmoedigheid en goede omgang met de mensen.”